غدیر حقیقتی به وسعت توحید، نبوت و قیامت
عید غدیر جغرافیا نیست؛ بلکه تکرار مداوم ظهور فهم و اطاعت فرشته‌ای و یا کفر و خباثت ابلیسی است.
امام رضا(ع) فرمودند: «مثل المؤمنین فی قبولهم ولاء امیرالمؤمنین فی یوم غدیرخم کمثل الملائکة فی سجودهم لآدم ومثل من أبی ولایة امیرالمؤمنین فی یوم‌الغدیر مثل ابلیس؛ پذیرش ولایت امیر المومنین(ع) از سوی مؤمنان در روز غدیرخم، مَثَلِ سجده ملائکه بر آدم است و مَثَلِ آنان که در روز غدیر از پذیرش ولایت امیرالمؤمنین(ع) اعراض کردند، مَثَلِ ابلیس است. (إقبال الأعمال، صفحه۷)
و این یعنی تاریخ یکبار به دوگانه هابیلیان و قابلیان تقسیم شد و در آخرالزمان نیز به دوگانه فرزندان غدیر و منکران غدیر تقسیم گردید. هر لحظه آدمی باید خود را بازنگری کند که فرزند غدیر است یا منکر غدیر که اگر در راستای انکار غدیر قدم برمی‌دارد، قابیلِ قاتلِ حق و ابلیس متمرد از معبود است که رجیم و کافری بیش نخواهد بود.
فرزند غدیربودن یعنی در عقد الهی ماندن و منکر غدیرشدن یعنی رجیم شدن و وای بر کسی که رجیم ولایت و امامت لقب گیرد. حضرت پیامبر اکرم(ص) فرمودند: ولایت امیرالمؤمنین(ع) یک عقد است که عاقد آن خدای سبحان است: «اِنّ عَلیا امیرَالمؤمنین بِولایة مِن‌اللهِ عَزّوَجَلّ عَقَّدَها لَه فَوقَ عَرشِه»؛ به‌همین جهت اگر کسی با ولایت و وصایت حضرت امیرالمؤمنین(ع) عقد نبنند یا آن عقد را فسخ نماید، از ولایت و عقد خداوند خارج شده و عقد با خدا را شکسته است و شکستن غدیر، از خدا طلاق گرفتن و رجیم‌شدن است.
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «الکفر به کفر بالله والشرک به شرک بالله والشک فیه شک فی‌الله والالحاد فیه الحاد فی‌الله والانکار له انکار لله وایمان به ایمان بالله»؛ انکار وصایت علی(ع) انکار خداست و شک به حقانیت علی(ع) شک به خداست و ایمان به علی ایمان به خداست!
این حقیقتی است که از قرآن کریم هم به‌روشنی قابل استظهار است؛ زیرا قرآن وصایت حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) را رکن رکین هدایت در دنیا و آخرت معرفی می‌فرماید و این مهم، در آیه ۶۷ سوره مائده آمده است: [إِنَّ اَللّهَ لا یَهْدِی اَلْقَوْمَ اَلْکافِرِین].
یعنی کسی که کافر به وصایت علی(ع) شد، هرگز در چتر و سایه‌سار هدایت الهی قرار نخواهد گرفت.
عید غدیر زمانی برای طهارت فکر و فعل است؛ لذا امام رضا(ع) می‌فرمایند: به‌درستی که در عید غدیر، خداوند متعال از هر زن و مرد مؤمنی، گناه شصت سال ایشان را می‌آمرزد و دو برابر آنچه در ماه رمضان و شب قدر و شب فطر از آتش دوزخ آزاد کرده، آزاد می‌کند: «یابْنَ أَبِی‌نَصْرٍ أَیْنَ مَا کُنْتَ فَاحْضُرْ یَوْمَ الْغَدِیرِ عِنْدَ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ(ع) فَإِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ لِکُلِّ مُؤْمِنٍ وَمُؤْمِنَةٍ وَمُسْلِمٍ وَمُسْلِمَةٍ ذُنُوبَ سِتِّینَ سَنَةً وَیُعْتِقُ مِنَ النَّارِ ضِعْفَ مَا أَعْتَقَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ وَلَیْلَةِالْقَدْرِ وَلَیْلَةِالْفِطْرِ». (تهذیب‌الاحکام ۶/۲۴)
عید غدیر واژه‌ای ربانی است که فهم آن، فقط معطوف به یک واقعه خاص تاریخی نیست؛ بلکه وسعت عظمت آن، از آسمان معرفت توحیدی تا اقیانوس ایمان به نبوت و ساحل یقین به قیامت است؛ بدین جهت است که برای هیچ اصل و فرع شریعت، پیامبر اکرم(ص) دستور ندادند تا فردی مانند بلال ندا دهد که همه موظف به حضور حداکثری هستند و علامه مجلسی(رض) نقل می‌کند: پیامبر اکرم(ص) صریحاً دستور حضور همگان جز کسانی را که عذر شرعی دارند، در غدیر صادر فرمود: «یا بلال ناد فی الناس أن لا یبقی غدا أحد إلا علیل إلا خرج إلى غدیر خم»؛ فردا همه به‌جز معلولان باید در غدیر خم حاضر باشند و این، یعنی حضور واجب و حداکثری در احتجاج به عدد حاضران در غدیر خم تصریح شده است. «کذلک أخذ رسول‌اللّه(ص) البیعة لعلىّ(ع) بالخلافة على عدد أصحاب موسى، فنکثوا البیعة واتبعوا العجل والسامری سنة بسنة ومثلا بمثل واتّصلت التلبیة ما بین مکة والمدینة»؛ پیامبر اکرم(ص) برای خلافت علی(ع)، به عدد اصحاب موسی (هفتاد هزار نفر) بیعت گرفت.
آیت‌الله خویی(قد) نیز در در کتاب « معجم رجال الحدیث » خود تصریح کرده است که ولایت علی(ع) برخاسته از نصوص قرآنی است و می‌نویسد:« اصل شیعه و پیروی از حضرت امیرالمؤمنین(ع) برخاسته از قول خداوند سبحان است که می‌فرماید: [انما ولیکم الله ورسوله والذین آمنوا...] (مائده 55) (معجم رجال‌الحدیث، ج 11، ص 207)
حضرت امیرالمؤمنین(ع) در موارد فراوان بارها به آیات ولایت، صادقین، مودت، اولی‌الامر، مباهله، تطهیر، سابقون، ابتغاء و... در برابر غاصبان ولایت و وصایت و امامت احتجاج نمود و ولایت و افضلیت خود را ثابت و اعلان نمود و بزرگان حدیث و تاریخ در منابعی مانند آثار ذیل آن را گزارش نموده اند: خصال، ج 2، ص 558 و561؛ امالی طوسی، ص 549 و551؛ ارشادالقلوب، ج 2، ص 261؛ الاحتجاج، ج 1، ص 136؛ الغارات، ج 1، ص 239؛ تفسیر نورالثقلین، ج 5، ص 264؛ اثباةالهداه، ج 3، ص 79؛ حلیةالابرار، ج 2، ص 330؛ کتاب سلیم‌بن قیس، ج 2، ص 643؛ کمال‌الدین، ج 1، ص 276؛ بحارالانوار، ج 31، ص 411 و... .
علامه مجلسی(ره) ابوابی را از کتاب شریف بحارالانوار، به بیان روایات احتجاج حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) به آیات ولایت و امامت اختصاص داده است: بحارالانوار، ج 29، ص 3، باب 5؛ ص 497، باب 15؛ ج 31، ص 315، باب 26؛ ص 407، باب 27.
احتجاجات حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) به آیات ولایت و مناقب‌شان، در برابر غاصبان ولایت و در روز شوری نیز مورد نقل علمای اهل سنت قرار گرفته است؛ به‌عنوان نمونه حموینی در فرائدالسمطین، ج 1، ص 312، ح 250، احتجاج امام علی(ع) به آیات سابقون (واقعه، 10)؛ اولی‌الامر (نساء، 59)؛ ولایت (مائده، 55) و اکمال (مائده، 3) را نقل می‌کند. جهت اطلاع بیشتر رجوع شود: احقاق‌الحق، ج 5، ص 26 به بعد و ج 15، ص 679؛ الغدیر، ج 1، ص 334.
مرحوم شیخ مفید(رض) نقل می‌کند: امام صادق(ع) فرمودند: وقتی رسول‌خدا(ص) از دنیا رفتند، چهل نفر نزد امیرالمؤمنین(ع) آمدند و عرض کردند: به خدا قسم! از هیچ‌کسی غیر از شما اطاعت نمی‌کنیم. ما روز غدیر را فراموش نمی‌کنیم که حضرت در مورد شما چه فرمودند.
عید غدیر مانند شب قدری است که همگان باید احیا بگیرند تا در آن خود را محک بزنند که فرزند غدیر بوده و هستند و مانده‌اند یا رجیم غدیر و رانده‌شدگان نعمت ولایت و امامت هستند. در بازنگری اعمال و اقوال خود ببینیم، مروج غدیر بوده‌ایم یا عمله ابلیسان منکر و تضعیف‌کنندگان غدیر و مروجان دشمنان غدیر.
مراقب ابلیسیان باشیم که در هر لباس و شکل و ... ظهور و بروز دارند؛ همان‌طور که رجیم اطاعت از توحید، ذلیل و پست و منفور شد، هرکس که رجیم غدیر گردید، ذلیل و خوار و منفور گردید.
و این یعنی تاریخ یکبار به دوگانه هابیلیان و قابلیان تقسیم شد و در آخرالزمان نیز به دوگانه فرزندان غدیر و منکران غدیر تقسیم گردید. هر لحظه آدمی باید خود را بازنگری کند که فرزند غدیر است یا منکر غدیر که اگر در راستای انکار غدیر قدم برمی‌دارد، قابیلِ قاتلِ حق و ابلیس متمرد از معبود است که رجیم و کافری بیش نخواهد بود.
فرزند غدیربودن یعنی در عقد الهی ماندن و منکر غدیرشدن یعنی رجیم شدن و وای بر کسی که رجیم ولایت و امامت لقب گیرد. حضرت پیامبر اکرم(ص) فرمودند: ولایت امیرالمؤمنین(ع) یک عقد است که عاقد آن خدای سبحان است: «اِنّ عَلیا امیرَالمؤمنین بِولایة مِن‌اللهِ عَزّوَجَلّ عَقَّدَها لَه فَوقَ عَرشِه»؛ به‌همین جهت اگر کسی با ولایت و وصایت حضرت امیرالمؤمنین(ع) عقد نبنند یا آن عقد را فسخ نماید، از ولایت و عقد خداوند خارج شده و عقد با خدا را شکسته است و شکستن غدیر، از خدا طلاق گرفتن و رجیم‌شدن است.
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «الکفر به کفر بالله والشرک به شرک بالله والشک فیه شک فی‌الله والالحاد فیه الحاد فی‌الله والانکار له انکار لله وایمان به ایمان بالله»؛ انکار وصایت علی(ع) انکار خداست و شک به حقانیت علی(ع) شک به خداست و ایمان به علی ایمان به خداست!
این حقیقتی است که از قرآن کریم هم به‌روشنی قابل استظهار است؛ زیرا قرآن وصایت حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) را رکن رکین هدایت در دنیا و آخرت معرفی می‌فرماید و این مهم، در آیه ۶۷ سوره مائده آمده است: [إِنَّ اَللّهَ لا یَهْدِی اَلْقَوْمَ اَلْکافِرِین].
یعنی کسی که کافر به وصایت علی(ع) شد، هرگز در چتر و سایه‌سار هدایت الهی قرار نخواهد گرفت.
عید غدیر زمانی برای طهارت فکر و فعل است؛ لذا امام رضا(ع) می‌فرمایند: به‌درستی که در عید غدیر، خداوند متعال از هر زن و مرد مؤمنی، گناه شصت سال ایشان را می‌آمرزد و دو برابر آنچه در ماه رمضان و شب قدر و شب فطر از آتش دوزخ آزاد کرده، آزاد می‌کند: «یابْنَ أَبِی‌نَصْرٍ أَیْنَ مَا کُنْتَ فَاحْضُرْ یَوْمَ الْغَدِیرِ عِنْدَ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ(ع) فَإِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ لِکُلِّ مُؤْمِنٍ وَمُؤْمِنَةٍ وَمُسْلِمٍ وَمُسْلِمَةٍ ذُنُوبَ سِتِّینَ سَنَةً وَیُعْتِقُ مِنَ النَّارِ ضِعْفَ مَا أَعْتَقَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ وَلَیْلَةِالْقَدْرِ وَلَیْلَةِالْفِطْرِ». (تهذیب‌الاحکام ۶/۲۴)
عید غدیر واژه‌ای ربانی است که فهم آن، فقط معطوف به یک واقعه خاص تاریخی نیست؛ بلکه وسعت عظمت آن، از آسمان معرفت توحیدی تا اقیانوس ایمان به نبوت و ساحل یقین به قیامت است؛ بدین جهت است که برای هیچ اصل و فرع شریعت، پیامبر اکرم(ص) دستور ندادند تا فردی مانند بلال ندا دهد که همه موظف به حضور حداکثری هستند و علامه مجلسی(رض) نقل می‌کند: پیامبر اکرم(ص) صریحاً دستور حضور همگان جز کسانی را که عذر شرعی دارند، در غدیر صادر فرمود: «یا بلال ناد فی الناس أن لا یبقی غدا أحد إلا علیل إلا خرج إلى غدیر خم»؛ فردا همه به‌جز معلولان باید در غدیر خم حاضر باشند و این، یعنی حضور واجب و حداکثری در احتجاج به عدد حاضران در غدیر خم تصریح شده است. «کذلک أخذ رسول‌اللّه(ص) البیعة لعلىّ(ع) بالخلافة على عدد أصحاب موسى، فنکثوا البیعة واتبعوا العجل والسامری سنة بسنة ومثلا بمثل واتّصلت التلبیة ما بین مکة والمدینة»؛ پیامبر اکرم(ص) برای خلافت علی(ع)، به عدد اصحاب موسی (هفتاد هزار نفر) بیعت گرفت.
آیت‌الله خویی(قد) نیز در در کتاب « معجم رجال الحدیث » خود تصریح کرده است که ولایت علی(ع) برخاسته از نصوص قرآنی است و می‌نویسد:« اصل شیعه و پیروی از حضرت امیرالمؤمنین(ع) برخاسته از قول خداوند سبحان است که می‌فرماید: [انما ولیکم الله ورسوله والذین آمنوا...] (مائده 55) (معجم رجال‌الحدیث، ج 11، ص 207)
حضرت امیرالمؤمنین(ع) در موارد فراوان بارها به آیات ولایت، صادقین، مودت، اولی‌الامر، مباهله، تطهیر، سابقون، ابتغاء و... در برابر غاصبان ولایت و وصایت و امامت احتجاج نمود و ولایت و افضلیت خود را ثابت و اعلان نمود و بزرگان حدیث و تاریخ در منابعی مانند آثار ذیل آن را گزارش نموده اند: خصال، ج 2، ص 558 و561؛ امالی طوسی، ص 549 و551؛ ارشادالقلوب، ج 2، ص 261؛ الاحتجاج، ج 1، ص 136؛ الغارات، ج 1، ص 239؛ تفسیر نورالثقلین، ج 5، ص 264؛ اثباةالهداه، ج 3، ص 79؛ حلیةالابرار، ج 2، ص 330؛ کتاب سلیم‌بن قیس، ج 2، ص 643؛ کمال‌الدین، ج 1، ص 276؛ بحارالانوار، ج 31، ص 411 و... .
علامه مجلسی(ره) ابوابی را از کتاب شریف بحارالانوار، به بیان روایات احتجاج حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) به آیات ولایت و امامت اختصاص داده است: بحارالانوار، ج 29، ص 3، باب 5؛ ص 497، باب 15؛ ج 31، ص 315، باب 26؛ ص 407، باب 27.
احتجاجات حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) به آیات ولایت و مناقب‌شان، در برابر غاصبان ولایت و در روز شوری نیز مورد نقل علمای اهل سنت قرار گرفته است؛ به‌عنوان نمونه حموینی در فرائدالسمطین، ج 1، ص 312، ح 250، احتجاج امام علی(ع) به آیات سابقون (واقعه، 10)؛ اولی‌الامر (نساء، 59)؛ ولایت (مائده، 55) و اکمال (مائده، 3) را نقل می‌کند. جهت اطلاع بیشتر رجوع شود: احقاق‌الحق، ج 5، ص 26 به بعد و ج 15، ص 679؛ الغدیر، ج 1، ص 334.
مرحوم شیخ مفید(رض) نقل می‌کند: امام صادق(ع) فرمودند: وقتی رسول‌خدا(ص) از دنیا رفتند، چهل نفر نزد امیرالمؤمنین(ع) آمدند و عرض کردند: به خدا قسم! از هیچ‌کسی غیر از شما اطاعت نمی‌کنیم. ما روز غدیر را فراموش نمی‌کنیم که حضرت در مورد شما چه فرمودند.
عید غدیر مانند شب قدری است که همگان باید احیا بگیرند تا در آن خود را محک بزنند که فرزند غدیر بوده و هستند و مانده‌اند یا رجیم غدیر و رانده‌شدگان نعمت ولایت و امامت هستند. در بازنگری اعمال و اقوال خود ببینیم، مروج غدیر بوده‌ایم یا عمله ابلیسان منکر و تضعیف‌کنندگان غدیر و مروجان دشمنان غدیر.
مراقب ابلیسیان باشیم که در هر لباس و شکل و ... ظهور و بروز دارند؛ همان‌طور که رجیم اطاعت از توحید، ذلیل و پست و منفور شد، هرکس که رجیم غدیر گردید، ذلیل و خوار و منفور گردید.