نشست تخصصی «اراده و انسانیت در مقابل ظلم» با محوریت تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا به جمهوری اسلامی ایران، با حضور نخبگان و اندیشمندان حوزوی و دانشگاهی افغانستان، چهارشنبه ۴ تیرماه، در سالن آیتالله حائری(ره) مرکز مدیریت حوزههای علمیه در قم برگزار شد. این نشست به همت معاونت بینالملل حوزههای علمیه و ستاد راهبری مهاجرین حوزه علمیه برگزار گردید.
به گزارش خبرگزاری حوزه، حجتالاسلام والمسلمین حسین رفیعی، معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزههای علمیه طی سخنانی در این نشست به ارائه مطالبی پیرامون رابطه سیاست و دیانت و نقش انقلاب اسلامی و تأثیر آن بر مناسبات سیاسی و فکری جهان پرداخت.
وی به دوران حاکمیت کلیسا در غرب اشاره کرد و گفت: کلیسا به مدت هزار سال حاکمیت داشت اما در مقابل پیشرفتهای علمی مقاومت میکرد. آنچه که در هاضمه کلیسا نمیگنجید، طرد میشد و بسیاری از دانشمندان یا زندانی، اعدام و یا تبعید میشدند. کلیسا به نماد ایستایی و تحجر دین تبدیل شد و علم به عامل پیشرفت، روشنفکری و تکامل بدل گردید.
معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزههای علمیه با اشاره به جمله مارکس مبنی بر اینکه «دین افیون تودههاست»، این دیدگاه را در فضای تاریخی تقابل دین و علم تبیین کرد و افزود: این دوگانگی که در غرب میان کلیسا و علم وجود داشت، در کشور ما به شکل تقابل اسلام و علم ترجمه شد. در کشورهای اسلامی، حاکمیت اسلامی غالب نبود و ایدئولوژیهایی همچون پانترکیسم، پانعربیسم و پانایرانیسم بر فضای سیاسی سایه افکنده بود.
حجتالاسلام والمسلمین رفیعی همچنین به وضعیت نظامی و سیاسی جهان در صد سال گذشته پرداخت و گفت: دنیا میان دو بلوک غرب و شرق تقسیم شده بود؛ در این فضا، تفکر سکولاریسم و کمونیسم بر حکمرانی دنیا حاکم بود و دین به عنوان یک نهاد ناکارآمد برای اداره جامعه مطرح میشد. این اجماع جهانی علیه حاکمیت دین باعث شکلگیری چالشهای فراوانی در عرصههای سیاسی، اجتماعی و فکری شده است و جمهوری اسلامی ایران به عنوان مدلی متفاوت در برابر این نظام سلطهگر به مقاومت و ایستادگی پرداخته است.
وی بیان کرد: امام خمینی(ره) انقلاب اسلامی را بر پایه جمهوریت و اسلامیت بنا نهاد و با این اقدام خط بطلانی بر تفکرات غربی در تقابل دین و علم کشید. مرحوم آیتالله مطهری با نگارش کتاب «انسان و ایمان» به شبهات پیرامون تقابل علم و دین پاسخ داد و در واکنش به دوگانه اسلام و ایران، کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران» را تألیف کرد. نظریه ولایت فقیه و حکومت اسلامی که توسط امام خمینی مطرح و عملی شد، جدایی دین و سیاست را به چالش کشید.
وی با اشاره به اسناد امنیت ملی آمریکا گفت: در چند سال اخیر، در اولویتهای تهدیدات امنیتی آمریکا، ایران بالاتر از روسیه و چین قرار دارد. آمریکا به دنبال مهار چین از طریق مسأله تایوان و استان سینکیانگ، روسیه از طریق اوکراین و ایران از طریق ایجاد شکافهای اجتماعی است. ایران به دلیل ارائه یک مدل جدید حکمرانی، الگوی متفاوتی را به جهان معرفی کرده است که کشورها را از تقسیمبندی سنتی سلطهپذیر و سلطهگر فراتر برده و مفهوم «سلطهستیزی» را مطرح ساخته است.
حجتالاسلام والمسلمین رفیعی افزود: انقلاب اسلامی ایران بر پایه اعتقاد و فکری محکم شکل گرفت و توانست تجربه حکومت اسلامی را محقق کند. مقام معظم رهبری فرمودند که بزرگترین دستاورد انقلاب اسلامی، تداوم آن است؛ چرا که در برابر جنگ سخت، نیمهسخت، نرم و ترکیبی که از سال ۲۰۱۵ در کنفرانس مونیخ وارد ادبیات سیاسی جهانی شده، مقاومت کرده و ریشهدارتر شده است و تأثیرات آن تا فراتر از مرزهای ایران و حتی به دیگر قارهها نیز رسیده است.
وی چشمانداز انقلاب اسلامی را شکلگیری تمدن نوین اسلامی دانست و گفت: تمدن نوین اسلامی در برابر تمدن غرب قرار دارد که بر پایه اومانیسم، سکولاریسم، لیبرالیسم، پلورالیسم و اصالت فرد استوار است، در حالی که تمدن اسلامی بر توحید، عدالت، کرامت و معنویت است. این دو تمدن در تقابل مستقیم با یکدیگرند.
معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزههای علمیه با نقد بنیادهای فکری تمدن غرب گفت: در تفکر غربی، ارزش اخلاقی نسبی شده و حقیقت مطلق انکار میشود. جریانهای معنویت شیطانی و عرفانهای نوظهور که با زبان هنر و امپراتوری رسانه به مخاطب عرضه میشوند، از ابزارهای ترویج این نگاه غربی هستند.
طراحی آمریکا برای ایجاد شکافهای اجتماعی در جامعه ایرانیحجتالاسلام والمسلمین حسین رفیعی گفت: اگر ما رویکرد تمدنی داریم، این تمدن ارکان مشخصی دارد که تربیت نیروی انسانی و تولید علم از جمله ارکان اصلی آن به شمار میرود. راهبرد تمدن، امتسازی و تشکیل امت واحده است که یکی از دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی محسوب میشود.
وی به مصادیق امت واحده در جهان اسلام اشاره کرد و افزود: یکی از جلوههای بارز امت واحده در حج نمایان میشود؛ همچنین بیداری اسلامی، اربعین حسینی، جبهه مقاومت و مسئله فلسطین و غزه از دیگر مظاهر این امتسازی است. جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک نمونه فراگیر این امتسازی بهویژه در جنگ اخیر نشان داد که جهان به سمت وحدت و یکپارچگی امت در برابر ظلم و تجاوز پیش میرود.
حجتالاسلام والمسلمین رفیعی با استناد به پیام رهبر انقلاب اسلامی به مناسبت یکصدمین سالگرد بازتأسیس حوزههای علمیه بیان داشت: باید فقه امتساز را فراگیر کنیم و امت واحده را تشکیل دهیم که فراتر از مرزهای جغرافیایی، قومیتی و زبانی است. امتسازی بر پایه مکتب، آرمان و هدف استوار است و مرزهای ملیتی و مذهبی را نمیشناسد. به همین دلیل حتی کسانی که مسلمان نیستند اما آزادیخواهاند، ضد استکبار هستند و در کنار ما قرار میگیرند. تجمعهای اعتراضی در آمریکا، فرانسه، انگلیس و کشورهای دیگر در حمایت از مردم مظلوم فلسطین و در ادامه، در برابر تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران شاهد این امر است.
وی تصریح کرد: وظیفه ماست که این امتسازی را با گفتمانسازی، جریانسازی و شبکهسازی گسترده کنیم. شبکه آزادی و انسانیت بر پایه فطرت انسانی باید پایه این حرکت باشد. امروز مسئله ایران به دلیل عمود خیمه بودن این شبکه، اهمیت دارد و همه آزادیخواهان باید این مسیر را ادامه دهند و ارتباط و تعامل داشته باشند.
عضو مجلس خبرگان رهبری خطاب به دانشآموزان و دانشجویان گفت: رهبر انقلاب اسلامی تأکید کردهاند که باید ارتباطات خود را گسترش دهیم و این وظیفه همه ماست. ما همه مسئول و مأمور این کاریم که این فضا را توسعه دهیم. همانگونه که حضرت ابراهیم(ع) امتسازی کرد، ما نیز باید گفتمان انقلاب اسلامی را که گفتمان انسانیت است و نه صرفاً ایران، به جهان منتقل کنیم.
حجتالاسلام والمسلمین رفیعی با تأکید بر مقابله ایران با ظلم و تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا اظهار داشت: امروز رژیم صهیونیستی و آمریکا در برابر انسانیت ایستادهاند. مسئله ایران صرفاً یک موضوع جغرافیایی نیست؛ بلکه هدف و آرمانهای ایران بهویژه دفاع از انسانیت مورد حمله قرار گرفته است.
وی افزود: اسلام به دنبال رشد، تکامل و تحقق جامعه توحیدی است که محورهای اصلی آن انسانیت، فطرت، عدالت و توحید است. اگر قرار باشد جهانبینی توحیدی تحقق یابد، این اصول باید مبنای آن باشند. امروز گفتمان توحید گفتمان برتر جهان است، گفتمانی که در آن نه یأس و نه ترس وجود ندارد.
مهاجرین و همدلی در تاریخ ایران و افغانستان
در ابتدای این نشست، رضا عطایی دبیر نشست نیز در سخنان خود به تاریخ مشترک و عمیق ایران و افغانستان اشاره کرد و از تعبیر «غم شریکی» و «خون شریکی» برای بیان این پیوند مستحکم یاد کرد.
وی افزود: مهاجرین سالهاست با این مفاهیم زیستهاند و در سالهای اخیر، علیرغم موج مهاجرستیزی که قصد داشت فضای همدلی چهار دههای را خدشهدار کند، پیوندهای این دو ملت همچنان مستحکم باقی مانده است.
دبیر نشست ادامه داد: جنگ تحمیلی علیه ایران نمونه بارزی از این نگرانی و همدلی میان مهاجرین و مردم ایران بود. در شرایطی که استکبار جهانی تلاش میکند روابط کشورهای اسلامی را تفرقهانگیز کند، ما میتوانیم طرحی نو در عرصه وحدت و همکاری بیاندازیم.
افغانستان، پاره تن ایران اسلامی است
حجتالاسلام والمسلمین امیرخانی مدیر منطقه آسیا و اقیانوسیه معاون بینالملل حوزههای علمیه ضمن تأکید بر اهمیت روابط میان ایران و افغانستان، گفت: با وجود تمامی توطئهها، خناسان و نفوذیها، افغانستان را جزئی از پاره تن ایران اسلامی میدانیم.
وی به بیانات مکرر آیتالله اعرافی اشاره کرد و افزود: افغانستان عمق استراتژیک ماست؛ هم برای حوزههای علمیه و هم برای نظام جمهوری اسلامی ایران، و هیچ توطئهای نمیتواند دو ملت را از هم جدا کند.
حجتالاسلام والمسلمین امیرخانی همچنین بر اشتراکات فرهنگی، دینی و تاریخی فراوان میان دو کشور تأکید کرد و گفت: این اشتراکات اساس محکمی برای تقویت روابط و مقابله با دشمنیها است.
تقابل تمدنی حق و باطل در دوازده روز سرنوشتساز
حلیمه حسینی رئیس بنیاد آشیانه جوان نیز در سخنان خود تأکید کرد که حضور نخبگان در بحرانها نقشی نجاتدهنده دارد، به ویژه زمانی که جبهه حق و باطل به وضوح در تقابل هستند.
او افزود: حملات رژیم صهیونیستی به ایران فقط جنگ دو ملت نبود، بلکه نمایانگر اوج تقابل تاریخی حق و باطل بود.
وی با اشاره به دوازده روز مقاومت و ایثار ملت ایران در مقابل رژیم صهیونیستی و آمریکا، گفت: در این دوازده روز، دلهای بسیاری به بصیرت رسیدند؛ ما شاهد معجزات و لحظات پرخون بودیم.
اهمیت مسئلهشناسی انقلاب اسلامی
سید عسکر موسوی محقق دانشگاه آکسفورد نیز به مسئلهشناسی انقلاب اسلامی پرداخت و گفت: در حوزه دانشگاهی غرب، مسئلهشناسی اهمیت بسیاری دارد که علتالعلل مسائل اجتماعی را بررسی کنیم.
وی افزود: در چهل و پنج سال گذشته، مسئلهشناسی انقلاب اسلامی ایران به درستی مورد توجه قرار نگرفته است و باید دقیق بررسی کرد که مسئله اصلی انقلاب چه بود و چه واکنشهایی ایجاد کرد.
موسوی با اشاره به واکنشهای مختلف داخلی و خارجی به انقلاب اسلامی، بیان داشت: واکنش کشورهای مسلمان به انقلاب اسلامی در ایران حتی از غربیها نیز پررنگتر بود.
وی در تشریح برخورد غرب با انقلاب اسلامی گفت: در برخورد نرم، چالشهای فرعی بسیاری ایجاد شد که ایران باید به آنها توجه نماید.
نقض حاکمیت ملی ایران و برجستهسازی هویت مقاومت و تمدن اسلامی
سید عبدالقیوم سجادی رئیس دانشگاه خاتمالنبیین کابل نیز با تأکید بر اینکه حملات رژیم اسرائیل و تجاوز آمریکا به حاکمیت ایران، نقض آشکار هنجارهای بینالمللی و مصداق بارز ظلم و جنایت است، گفت: همه ملتها به دنبال امنیت، عدالت، آزادی و توسعه هستند و نظم واقعی باید بر اساس عدالت و حاکمیت قانون شکل بگیرد. این تجاوز نقض حاکمیت ملی است و بنابراین ظلم محسوب میشود.
وی با اشاره به پیوند عمیق ملت افغانستان با ایران در مواجهه با نظام سلطه، تأکید کرد که این دو ملت در مقابله با رژیم صهیونیستی همپیمان هستند.
رئیس دانشگاه خاتمالنبیین افزود اهداف اسرائیل در حملات اخیر، از تثبیت موقعیت منطقهای خود تا حذف مقاومت و تحکیم هژمونی بینالملل بوده که خوشبختانه همه این اهداف برعکس شده است.
ماندگاری انقلاب اسلامی در هماهنگی میان فقه و حقوق اسلامی است
حجتالاسلام والمسلمین محقق بلخی، پژوهشگر حوزه نیز در این نشست با اشاره به سنن الهی حاکم بر تاریخ و جامعه، گفت: باید با نگاه عقلانی و فلسفی به تاریخ نگاه کنیم و فلسفه تاریخ را در قالب عقلانی کردن آن فهمید تا قواعد پیروزی یا سقوط تمدنها آشکار شود.
محقق بلخی با اشاره به انقلاب اسلامی ایران و رهبری امام خمینی(ره)، موفقیت این انقلاب را در پیروی از راه پیامبر اکرم(ص) و امام علی(ع) دانست و افزود که ماندگاری انقلاب اسلامی در هماهنگی میان فقه و حقوق اسلامی است.
روایت غالب در افغانستان، حمایت از ایران و محکومیت تجاوز است
امانالله فصیحی، استاد دانشگاه کابل نیز بر اهمیت روایت جنگ تأکید کرد و گفت: روایت غالب در افغانستان، محکومیت حملات رژیم صهیونیستی و آمریکا و حمایت قاطع از جمهوری اسلامی ایران است؛ این موضع در بین حاکمیت، روشنفکران، دانشگاهیان و مردم عادی مشترک است.
فصیحی همچنین بر پیوند عمیق فرهنگی و تمدنی ایران و افغانستان تأکید کرد و گفت که هیچ دوگانهای میان فرهنگ و تمدن دو کشور وجود ندارد.
فرصت تمدن اسلامی و همگرایی جهان عرب
امین مبلغ، جامعهشناس هم در تحلیل وضعیت بینالملل، از تمدن اسلامی به عنوان یک گزینه الهی و قطب اثرگذار در نظام چندقطبی یاد کرد و همگرایی بیسابقه جهان عرب با ایران را فرصتی طلایی دانست که نباید از دست برود.
وی همچنین به نقش مثبت مهاجرین اشاره کرد و از برخی رسانهها که به دلیل برخی رفتارها، کل جامعه مهاجر را محکوم میکنند، انتقاد کرد.