آیتالله اعرافی در همایش سالانه نمایندگان طلاب و فضلای حوزه
کنشگری حوزه در بدنه فکری جامعه و نظامات کشور ضرورتی انکارناپذیر است
آیتالله اعرافی تصریح کرد: کنشگری حوزه در بدنه فکری جامعه و نظامات کشور ضرورتی انکارناپذیر است. هرچند حوزه در بسیاری از عرصهها و نیازهای نظام حضور داشته؛ اما حضور قوی، سازمانیافته و مؤثر در منظومه اسناد، طرحها و قوانین کشور همچنان جای خالی دارد و نیازمند کار جدی و برنامهریزیشده است.
فرصت تمدن اسلامی و همگرایی جهان عرببه گزارش خبرگزاری حوزه، آیتالله علیرضا اعرافی در همایش سالانه نمایندگان طلاب و فضلای حوزههای علمیه کشور که در سالن همایشهای مدرسه معصومیه قم برگزار شد، با تبیین جایگاه تاریخی و تمدنی حوزه گفت: حوزه نهادی است که در ذات خود دارای ماهیتی تمدنی بر پایه اندیشه اسلامی است و این ماهیت، در طول بیش از هزار سال تداوم یافته است.
امام خمینی(قد) نظریه تمدنی اسلام را با رویکردی جامع
و شجاعانه وارد میدان کرد
مدیر حوزههای علمیه، با تشریح سه رویکرد نسبت به فهم تمدنی اسلام، تأکید کرد: امام خمینی(قد) با ارائه تفسیری جامع، نظاممند و مبتنی بر پذیرش تحولات علمی و اجتماعی، نقطه عطفی در تاریخ اندیشه اسلامی رقم زد و مرحلهای جدید در حیات فکری و تمدنی اسلام گشود.
اسلام تمدنی؛ تفسیری جامع در برابر برداشتهای ناروا
آیتالله اعرافی با اشاره به برداشتهای نادرست از مفهوم اسلام تمدنی گفت: گروهی اسلام را بهشکلی تفسیر کردهاند که گویی منابع دینی جایگزین تمامی تفکر و تلاش علمی بشر است و باید مسیر مجاهدتهای علمی بسته شود. این نگاه که در برخی جریانهای متحجرانه دیده شده، نه قابل قبول و نه با حقیقت اسلام سازگار است.
عضو شورایعالی حوزههای علمیه افزود: در مقابل، تفسیری که امام خمینی(ره) از اسلام ارائه کرد، رویکردی جامع، جامعهمحور و تمدنی است که همه ساحتهای زندگی بشر را دربر میگیرد و در عین حال، پذیرای رشد و تحول علمی و پاسخگو به نیازهای نوظهور است.
امام خمینی(قد)؛ نقطه عطف تطور اندیشه اسلامی
عضو شورایعالی حوزههای علمیه، با اشاره به مروری که بر تاریخ تحولات حوزه در نشست اخیر فضلای نجف داشته است، اظهار کرد: طی ۱۲۰۰ سال گذشته، حدود ده تا بیست مقطع تحول بنیادین در حوزههای علمیه شکل گرفته که عالمان بزرگی مانند علامه حلی، خواجه نصیرالدین طوسی و دیگران(ره) در آنها کنشگر اصلی بودهاند و هرکدام نقطه عطفی پدید آوردهاند.
وی ادامه داد: امام خمینی(ره) اما شخصیتی در تراز تاریخی متفاوت بود که یک پیچ بزرگی را در تاریخ چرخاند. او از همه میراث گذشته بهره برد؛ اما حرکت دیگری آفرید؛ تحولی چندقرنی که اسلام را وارد مرحلهای جدید ساخت.
ظرفیت تاریخی حوزههای علمیه در پرورش شخصیتهای بزرگ
آیتالله اعرافی با اشاره به پیشینه و توانمندی تاریخی حوزههای علمیه گفت: حوزه در شرایط سختی، ناداری، فشار و رنجهای فراوان، توانسته است شخصیتهای بزرگی همچون امام خمینی(ره) را پرورش دهد و مبدأ تحولات عظیم شود. این امر نشان میدهد که در این گفتمان دینی، ظرفیت و استعداد بزرگی نهفته است.
وی افزود: امروز نیز پیش از هر چیز، باید خود را باور کنیم، عظمت مسئولیت را بشناسیم و در عین حال کاستیها و ضعفهایمان را بهدرستی درک کنیم. اگر حرکت ما میان خوف و رجا از تعادل خارج شود، یا دچار غرور میشویم یا به یأس میرسیم. حرکت متعادل همراه با شناخت دقیق از توانمندیها و نیازهای بیشمار امروز، زمینهساز انگیزه، تلاش و حرکت جهادی و انقلابی خواهد بود.
مواجهه با شدیدترین امواج هجمه علیه انقلاب اسلامی
مدیر حوزههای علمیه کشور، با اشاره به وضعیت کنونی گفت: امروز در یکی از دشوارترین مقاطع قرار داریم و انقلاب اسلامی با امواجی روبهرو است که در هیچ زمان دیگری وجود نداشته است؛ امواج گستردهای که ماهیت هجومی دارند. در چنین شرایطی، کنشگری حوزه در بدنه فکری جامعه و نظامات کشور ضرورتی انکارناپذیر است. هرچند حوزه در بسیاری از عرصهها و نیازهای نظام حضور داشته؛ اما حضور قوی، سازمانیافته و مؤثر در منظومه اسناد، طرحها و قوانین کشور، همچنان جای خالی دارد و نیازمند کار جدی و برنامهریزیشده است.
لزوم تقویت نقش حوزههای علمیه در نظام قانونگذاری
آیتالله اعرافی با بیان اینکه حضور عالمانه حوزههای علمیه در اسناد و مقررات کشور باید تقویت شود، اظهار کرد: شورای نگهبان عمدتاً ناظر بر مخالفت یا عدم مخالفت قوانین با شرع است؛ اما ارائه نظام فکری اسلام در قوانین و مقررات، مسألهای بسیار مهم و راهبردی است که هنوز جای کار زیادی دارد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تأکید کرد: برای تحقق این رویکرد، حدود 30 ستاد راهبری در حوزههای علمیه شکل گرفته است که برخی عملکرد بسیار خوب، برخی خوب و برخی متوسط داشتهاند؛ اما در مجموع گامهای تازه و ارزشمندی برداشته شده است.
حضور علمی حوزه علمیه در برنامه هفتم
مدیر حوزههای علمیه، با اشاره به حضور نخبگان حوزه در فرآیندهای قانونگذاری، گفت: در موضوعاتی مانند جمعیت، حوزه عملکرد موفقی داشته و فضلا و اساتید حوزه، بهطور فعال در آن مشارکت میکنند. در بررسی برنامه هفتم توسعه نیز، در چندین کمیسیون مهم، نمایندگانی از فضلای حوزه حضور یافتهاند و نظرات کارشناسی ارائه میدهند.
وی افزود: در جلسات مرتبط با شورای نگهبان، ملاقاتها و برنامههای دیگر نیز بوده و تأکید کردهام که حوزه علمیه باید بهصورت رسمی و سازمانیافته نظر دهد و نقش خود را در شکلدهی به اسناد و نظامات کشور ایفا کند.
جایگاه اندیشه اسلامی
در قوانین و اسناد بالادستی تقویت شده است
آیتالله اعرافی با اشاره به ضرورت انعکاس اندیشه و مبانی اسلامی در قوانین و سیاستهای کلان کشور، گفت: وظیفه ما این بود که فکر و جهتگیریهای اسلامی در این قوانین گنجانده شود و دهها مورد از این دست، انجام شده است. اکنون نیز تدابیری برای پاسخگویی عمیقتر اندیشیده شده و این موضوع بارها در اسناد ما تکرار شده است.
امامجمعه قم اظهار کرد: برخی از مصوبات شورایعالی انقلاب فرهنگی، برای بررسی و اظهارنظر به مراکز پژوهشی حوزه علمیه ارجاع شده و تأثیر این بررسیها در متون پیشنویس سیاستها نیز مشهود است.
مدیر حوزههای علمیه در ادامه افزود: در چند نوبت پیشنهادهای اصلاحی حوزه علمیه، به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارائه شده و در مواردی نیز نظرات کارشناسی به مقام معظم رهبری تقدیم شده است.
آیتالله اعرافی تأکید کرد: نظامسازیها و طراحیهای کلان، مسیر طولانی و دقیقی میطلبد؛ هرچند در برنامهریزیهای آموزشی و طراحیهای علمی حوزههای علمیه، ظرفیتهای لازم برای اثرگذاری در نظامات اجتماعی و مقررات کشور پیشبینی شده، اما این مسیر همچنان در گامهای ابتدایی قرار دارد.
تقویت مرکز ارتباطات حوزه علمیه
و توسعه همکاری با دستگاهها
مدیر حوزههای علمیه، با اشاره به ساختار جدید مرکز ارتباطات حوزه گفت: مرکز ارتباطات، مستقل از معاونت بینالملل شکل گرفته و حجتالاسلام والمسلمین رجایی، مسئولیت آن را بر عهده دارد. لازم است نمایندگان طلاب و فضلای حوزههای علمیه، با فعالیتهای این مرکز آشنا شوند؛ چراکه میتواند فرایند ارتباط حوزه و نظام را تسهیل کرده و زمینه همکاریهای گسترده را فراهم سازد.
عضو هیأترئیسه مجلس خبرگان رهبری، با بیان اینکه بخشی از اعضای حاضر را افرادی فاضل، کاردان و باتجربه میشناسد، تأکید کرد: از توانمندیهای این مجموعه میتوان برای پیشبرد برنامههای مشترک بهره برد.
پیگیری آسیبها و تدوین طرح جدید تبلیغی
مدیر حوزههای علمیه، با اشاره به فضای جدید تبلیغ حوزههای علمیه گفت: در برخی طرحها، آسیبها شناسایی شده و اکنون حجتالاسلام والمسلمین رفیعی و همکاران، در حال پیگیری برای اصلاح روندها و تدوین طرحی جدید در حوزه تبلیغ هستند تا ارتباط نیروهای فعال با حوزه حفظ شده و تعهدهای لازم برای آینده تعریف شود.
آیتالله اعرافی افزود: امروز از ۱۳ تا ۱۵ هزار نفر از مبلغان، در طرحهای تبلیغی امین در مدارس حضور دارند. در سه سال اخیر با لطف الهی و فراهمشدن امکانات، فعالیتهای تبلیغی توسعه قابلتوجهی یافته است.