فرزانگاه - شماره ۶۹۹

حضرت آیت‌الله شیخ محمدتقی نوری مازندرانی(ره)

  ولادت: ۱۲۰۱ قمری      
  وفات: ۱۲۶۳ قمری
  اساتید: ملامحمد ابراهیم کلباسی، سیدعلی طباطبایی، سید محمدباقر شفتی اصفهانی، ملاعلی نوری، سیدعلی طباطبایی، سیدمحمد مجاهد و ......
  تألیفات: هدایة‌الأنام فی معرفةالاحکام من‌الحلال والحرام، الاشتقاق والتصری،  الاطعمه والأشربه، الرساله الرضاعیه و .....
  شاگردان: ملاعباس نوری داماد وی، ملا فتح‌الله نوری، ملامحمد تنکابنی
 
  ولادت و نیاکان : شیخ محمدتقی نوری مازندرانی در روز شنبه یازدهم شوال ۱۲۰۱ قمری در روستای سعادت‌آباد از توابع نور مازندران به دنیا آمد.
 این عالم جلیل‌القدر یکی از علمای بزرگ قرن سیزدهم بود که در فقه و اصول،ادبیات عرب و نظم و نثر مهارت زیادی داشت. با اینکه پدر و تمام خویشاوندانش از وزیران و دارای مشاغل دولتی بودند؛ اما وی به‌دلیل علاقه فراوان به علوم دینی، به حوزه‌های علمیه وارد شده، پس از فراگیری علوم دینی به وطن بازگشت و منشأ خدمات دینی گردید.
پدر وی و تمام بستگان محمدتقی از وزیران و همکاران دولت قاجاریه بودند. پدرش وی را نیز برای رفتن در این مسیر تشویق می‌کرد؛ ولی از آن‌جا که او این مشاغل دولتی را خلاف باطنی خود دیده و به علوم دینی بسیار علاقه داشت، به مدارس دینی رفت و آمد داشت. به‌دلیل اینکه پدرش از این کار او جلوگیری می‌کرد، امر تحصیل را در وطن ناممکن دیده و ناگزیر در اوان جوانی از خدمت پدر به دارالعلم اصفهان فرار کرده و با دست خالی؛ اما علاقه‌ای وافر، به تحصیلات علوم دینی مشغول شد و بعد از کسب علم و دانش و بهره از محضر اساتید اصفهان، به عتبات عالیات مهاجرت کرد و مقیم کربلا گردید و زانوی علم در محضر اساتید آن دیار زد.
 
  اوصاف و کمالات: تراجم‌نویسان بزرگواری چون شیخ عباس محدث قمی، سیدمحسن امین عاملی و صدرالدین خویی در کتاب‌های خود، فوائد‌الرضویه، اعیان‌الشیعه و مراة‌الشرق درباره اوصاف و کمالات والای انسانی، اخلاقی، اجتماعی این عالم جلیل‌القدر می‌نویسند: « او فقیه، اصولی، محدث، مفسر، رجالی، لغوی، ادیب، شاعر، شخصیتی دانا، خوش‌اخلاق، متواضع، خوش‌برخورد، بی‌توجه به زخارف دنیوی، زاهد بود. حافظه قوی داشت. در عبادت و ذکر قوی بود. فروتن، خوش‌محضر و در توجه به امور اجتماعی طلاب و مردم مشهور بود. خوش‌خط و طلاقت زبان داشت. ورع، تقوا، منش عالی، تنوع علمی، پاکی طینت و مقبولیت نیز، از جمله اوصاف این بزرگمرد الهی است. او عالمی گشاده‌دست و بسیار محتاط بود. او در میان علمای هم‌عصر و بعد از خودش، مقام والایی داشت.»
 
  بازماندگان: شیخ محمدتقی نوری دارای پنج پسر به‌نام‌های میرزاهادی، میرزاعلی، میرزاقاسم - در جوانی و قبل از همه از دنیا رفت-، میرزاحسن و شیخ حسین معروف به میرزاحسین محدث نوری صاحب مستدرک (متوفای ۱۳۲۰ ق) همگی از عالمان دینی و از مشاهیر شیعه و از مدرسان فقه و اصول در سطوح مختلف بودند. هم‌چنین وی دارای دو داماد روحانی و فاضل به‌نام‌های ملا فتح‌الله نوری و ملاعباس نوری که از بزرگان پارسای عصر خویش و پدر بزرگوار آیت‌الله شهید فضل‌الله نوری می‌باشند.
 
 پرواز ملکوتی: شیخ محمدتقی نوری مازندرانی پس از عمری تدریس و تبلیغ در ربیع‌الاول ۱۲۶۳ قمری در زادگاهش سعادت‌آباد نور وفات یافت و پیکر پاکش در وادی‌السلام نجف اشرف به خاک سپرده شد.
منبع: گلشن ابرار، ج ۱۳، ص ۲۴۲ - ۲۳۳
تهیه و تنظیم: حجت‌الاسلام محمدتقی ادهم‌نژاد