به گزارش خبرگزاری حوزه، نخستین همایش ملی «بررسی اخلاقی، فقهی و حقوقی درمان ناباروری» با محوریت بررسی اهدای تخمک، اهدای جنین و رحم جایگزین، روز چهارشنبه ۲۷ فروردین‌‌ماه ۱۴۰۴ به یاد جهادگر دانشمند دکتر سعید کاظمی آشتیانی در دانشکده فنی مهندسی دانشگاه قم برگزار شد.
در افتتاحیه این همایش، حجت‌الاسلام والمسلمین فرهاد عباسی، معاون پژوهش حوزه‌های علمیه، سخنانی ایراد کرد که در آن به اهمیت موضوع ناباروری از جنبه‌های مختلف اشاره نمود.
وی با بیان اینکه این موضوع برای حوزه علمیه نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، گفت: همه می‌دانیم که این موضوع از جهات مختلف برای حوزه علمیه مهم است؛ ابعاد مختلف شامل ابعاد فقهی، حقوقی و اخلاقی که از زوایای علوم انسانی و اسلامی است و می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد. حوزه علمیه در این بخش‌ها حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و امروز باید مبانی این کار را به‌خوبی شناسایی کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی افزود: بسیاری از ابعاد مسأله ناباروری هنوز مبهم است و هم مکلف و هم مجری درگیر آن هستند. این مسأله نه‌تنها در لحظه‌ای که ناباروری پیگیری شود؛ بلکه در دنیا و آخرت فرد نیز تأثیرگذار است.
وی با اشاره به اینکه آمار نشان می‌دهد که تقریباً ۲۰ درصد از زوج‌های ایرانی با مشکل ناباروری مواجه هستند که دارای جمعیتی معادل ۲.۵ تا ۳ میلیونی است، تأکید کرد: حتی اگر یک‌دهم این جمعیت درگیر این چالش بودند، باز هم حوزه علمیه مکلف به ورود به این موضوع بود. با این جمعیت آماری بالا، اهمیت این موضوع بیشتر می‌شود.
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه همچنین یادآور شد: موضوع درمان ناباروری یک موضوع بینارشته‌ای است و هیچ صنف خاصی نمی‌تواند به‌تنهایی در مورد آن صحبت کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی تأکید کرد: قم نه به‌عنوان اینکه بخواهد سرآمدی خود را اثبات کند و یا بدهکار باشد؛ بلکه از جهت اینکه تکلیف و رسالت آن است، باید پاسخگوی زوایای مبهم این موضوع باشد. فرهیختگانی که در مجامع علمی حوزه علمیه شایستگی بررسی آن را دارند، باید به این مسأله ورود کنند.
وی در ادامه به چهار موضوع مهم اشاره کرد که باید در بررسی فقهی، حقوقی و اخلاقی درمان ناباروری به آنها پرداخته شود. نخستین موضوع «بررسی و تحلیل قواعد فقهی و اصولی مرتبط با درمان ناباروری» بود. وی گفت: مباحث کلی در این موضوع مشخص است؛ اما در تطبیق و تبیین قواعد فقهی و اصولی باید اقدامات بیشتری صورت گیرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی «موضوع‌شناسی» و «مسأله‌یابی» را از دیگر موضوعات مهم دانست و اظهار کرد: هنوز به نظام جامع مسأله‌محور در امر ناباروری نرسیده‌ایم. سلسله‌بندی موضوع درمان ناباروری انجام شده؛ اما هرکدام یک سلسله مسأله دارند که باید در یک نظام جامع قرار بگیرند.
چهارمین موضوع، «حل مسائل» بود که معاون پژوهش حوزه‌های علمیه آن را مرتبط با استنباط فقهی دانست و گفت: برای حل این مسائل، باید شرع، نص، علم، تجربه، عقل و عرف کنار هم قرار گیرند.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی در ادامه تأکید کرد: حوزه علمیه به دانشگاه و دانشگاه به حوزه نیاز دارند تا بتوانند، به‌طور مشترک این مسائل را بررسی و حل کنند. ما از این همایش در گام اول انتظار حل مسأله نداریم؛ اما می‌توانیم جمع‌آوری مجموعه مسائل و موضوع‌شناسی این موضوع را به‌عنوان اتفاقی فرخنده در نظر بگیریم که این همایش بخش زیادی از آن را رقم خواهد زد.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی در بخش دیگری از سخنان خود به ظرفیت‌های موجود در حوزه علمیه اشاره کرد و گفت: در حوزه علمیه، درس‌های خارج فقه معاصر در ابواب مختلف به مسائل مبتلابه روز پرداخته‌اند. نزدیک به ۱۰۰ درس خارج فقه معاصر و در موضوعات خانواده، جمعیت، نسل و فرزندآوری، ۶ یا ۷ درس خارج مرتبط داریم.
وی همچنین به مؤسسات و مراکز مختلفی که در حوزه علمیه در حال فعالیت در این زمینه هستند، اشاره کرد و گفت: مؤسسه‌ای در حوزه داریم، تحت عنوان مؤسسه موضوع‌شناسی احکام که در بسیاری از موضوعات گره‌های کور را حل کرده است. همچنین، مراکز فقهی و حقوقی داریم که طلبه‌های سطح ۳ و ۴ در آنها مباحث فقهی حقوقی می‌خوانند و این مسائل برای آنها جذاب است.
وی از مراکز اخلاقی در حوزه علمیه که مسئولان آن از سرآمدان حوزه در دانش اخلاقی هستند نیز، یاد کرد و افزود: ما همچنین مرکز مطالعات زنان در حوزه علمیه داریم که پیشگام در تحقیق و پژوهش در این زمینه است و پروژه‌هایی مانند این موضوع را یا به سرانجام رسانده و یا در حال تحقیق است.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی همچنین به ظرفیت‌های سازمانی حوزه علمیه اشاره کرد و گفت: در حوزه علمیه، دفتر فقه معاصر وجود دارد که درس‌های خارج مربوط به آن برگزار می‌شود. کرسی‌های آزاداندیشی در حوزه نیز جایگاه رسمی دارند و همکاری بین حوزه و دانشگاه می‌تواند به حل این مسائل کمک کند. دبیرخانه حمایت از آثار و پژوهش‌های مورد نیاز حوزه و نظام اسلامی به‌ویژه در زمینه جمعیت، خانواده و زنان فعال است و تقریباً ۳۵۰ مسأله مرتبط با این موضوعات را حمایت کرده است.
وی در پایان به همایش کتاب سال حوزه برای سال جاری اشاره کرد که یکی از موضوعات ویژه آن، «مسأله جمعیت، خانواده و زنان» است و می‌توان موضوع ناباروری را در زیرشاخه‌های آن قرار داد.