حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی رستم‌نژاد، رئیس پژوهشکده حج و زیارت در نشست خبری با اصحاب رسانه، ضمن تبریک هفته پژوهش، خبررسانی را مصداق بارز پژوهش و امری دارای پشتوانه دینی توصیف کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد، نقش پژوهشگران و اصحاب رسانه را در تبیین و انتقال مفاهیم عمیق دینی حیاتی خواند و گفت: امیدواریم که با همکاری مشترک، گام‌های مؤثری در معرفی هرچه بهتر میراث گران‌قدر اسلامی برداشته شود.
فعالیت‌های مکتوب و مجازی پژوهشکده حج و زیارت تاکنون
وی در ادامه با اشاره به تاریخچه و مأموریت پژوهشکده حج و زیارت افزود: این پژوهشکده که از سال ۱۳۷۰ فعالیت خود را آغاز کرده و در طول ۳۳ سال گذشته، با حضور فرهیختگان و پژوهشگران متعددی به تولید آثار علمی و مکتوب در حوزه حج و زیارت پرداخته است.
رئیس پژوهشکده حج و زیارت، با بیان جزئیات آثار تولیدشده تصریح کرد: تاکنون ۱۱٬۴۸۴ جلد کتاب به زبان‌های فارسی، عربی، اردو، انگلیسی و ترکی استانبولی منتشر شده و شمار مجلات علمی- ترویجی و تخصصی این پژوهشکده، به ۲۷۰ شماره با ۲٬۴۰۵ مقاله رسیده است.
دانشنامه حج و حرمین شریفین در آستانه تکمیل
وی از جمله دستاوردهای شاخص این پژوهشکده، به «دانشنامه حج و حرمین شریفین» اشاره و اعلام کرد: تاکنون ۸ جلد از این دانشنامه منتشر شده و جلد نهم آن نیز در مرحله پایانی تدوین و آماده انتشار است. در این دانشنامه، ۱۴۴ مدخل علمی با مشارکت ۲۷۴ نویسنده تهیه شده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد در بخش دیگری از سخنان خود، به توسعه فضای مجازی پژوهشکده اشاره کرد و گفت: مقالات، مداخل و برخی مطالب نشریات در قالب داده‌های دیجیتال در اختیار عموم قرار گرفته است. هم‌اکنون ۲۲۴ مدخل در «ویکی‌حج» بارگذاری شده و پژوهشگران و علاقه‌مندان می‌توانند از این محتوا به چندین زبان بهره‌مند شوند.
تدوین دائرةالمعارف «رد شبهات»
برای تمام سطوح سنی و تحصیلی
وی با اشاره به تولید آثار علمی جامع در حوزه پاسخ به شبهات دینی، اعلام کرد: «مجموعه موسوعه رد شبهات» در ۲۳ جلد به زبان فارسی و ۱۴ جلد به زبان عربی، از جمله تولیدات مهم پژوهشکده است که به شبهات مطرح‌شده علیه قرآن، مکتب اسلام، فریضه حج و معارف دینی به‌ویژه معارف شیعی پاسخ می‌دهد.
رئیس پژوهشکده حج و زیارت تأکید کرد: این مجموعه با نگاهی مخاطب‌محور و برای قشرهای مختلف جامعه از کودکان و نوجوانان تا بانوان، تحصیل‌کردگان و علما طراحی و تألیف شده است. این آثار همچنین برای پاسخگویی به نیازهای داخلی و بین‌المللی و با توجه به هجمه‌های برخی شبکه‌ها و جریان‌ها تهیه شده است.
گردآوری ۱۰ هزار سند معتبر در حال فهرست‌نویسی
حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد، از راه‌اندازی مرکز اسناد حج و زیارت خبر داد و گفت: در این مرکز تاکنون ۱۰ هزار سند معتبر مرتبط با حج گردآوری شده که برای محققان و نسل‌های آینده اهمیت فراوانی دارد. این اسناد در حال فهرست‌نویسی و تکمیل است.
پژوهشکده؛ مأموریت‌ها و ساختار
وی در ادامه خاطرنشان کرد: این پژوهشکده علاوه بر تولید آثار علمی، مجموعه‌ای با موضوع شهدای حج و شهدای منا را نیز منتشر کرده است. مرکز اسناد و تحقیقات حج، تاریخ شفاهی و گنجینه‌ای منحصربه‌فرد از میراث حج را گردآوری می‌کند.
کتابخانه تخصصی با ۴۸ هزار و ۲۰۰ جلد کتاب
رئیس پژوهشکده حج و زیارت، به فعالیت‌های ترویجی این مرکز نیز اشاره کرد و از وجود کتابخانه تخصصی حج و زیارت با ۴۸ هزار و ۲۰۰ جلد کتاب خبر داد و یادآور شد: این کتابخانه در ساختمان سازمان حج و زیارت مستقر است و ورود به آن برای عموم پژوهشگران و علاقه‌مندان آزاد است.
پروژه تاریخ شفاهی حج
حجت‌الاسلام‌ والمسلمین رستم‌نژاد، از انجام مصاحبه با بیش از ۱۰۰ نفر از بزرگان، مدیران و روحانیون پیشکسوت در حوزه حج خبر داد و گفت: تاریخ شفاهی حج، پروژه‌ای بسیار مهم است که خاطرات افرادی را که حتی ۵۰ سال پیش حج را دیده‌اند، به‌صورت تصویری و مکتوب ثبت می‌کند.
وی افزود: نزدیک به ۲۱ جلد از این مجموعه آماده شده و به‌تدریج منتشر خواهد شد. بخش‌هایی از این آثار، به ملاحظات امنیتی و سیاسی فعلاً محرمانه است؛ اما برای حفظ میراث حج در آرشیو مرکز نگهداری می‌شود.
موزه تخصصی حج
وی به موزه تخصصی حج اشاره کرد و گفت: در این موزه، گنجینه‌ای از قرآن‌های خطی و چاپ سنگی، هدایای مقامات خارجی به مسئولان حج، تابلوها و آثار هنری نگهداری می‌شود. یکی از بخش‌های جذاب این موزه، ماکت دقیق بافت قدیم شهر مدینه در زمان پیامبر(ص) است که با کوه‌ها و وقایع تاریخی آن دوره بازسازی شده و توسط راویان متخصص برای بازدیدکنندگان تشریح می‌شود.
پژوهشکده حج و گستره فعالیت‌های دیجیتالی و پژوهشی
حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد در پایان، به فعالیت‌های دیگر پژوهشکده حج و زیارت اشاره و تصریح کرد: این مرکز با ایجاد کتابخانه دیجیتالی، کانال‌های اطلاع‌رسانی، حمایت از پایان‌نامه‌ها و توسعه نرم‌افزارهای موضوعی مربوط به حج و زیارت، بستری گسترده برای خدمت‌رسانی به زائران و پژوهشگران فراهم کرده است. تمام این اقدامات در راستای حفظ، نشر و تسهیل معرفت حج برای نسل‌های حال و آینده انجام شده است.
گزارش: جلال خسروی