
اثار ماندگار - شماره 823
منتهیالدرایه فی شرحالکفایه
کتاب پرارج کفایةالاصول، تألیف محقق مدقق، اصولی خبیر، آیتاللهالعظمی محمدکاظم خراسانی مشهور به آخوند خراسانی(ره) که سالیان دراز است که مرجع اصلی علما، اساتید، محققان و طلاب در علم اصول میباشد.
بر این کتاب گرانسنگ شروح و تعلیقات بسیاری از زمان حیات مؤلف تا به امروز نگاشته شده است که هرکدام ویژگی خاص خود را دارد؛ اما در این میان، کتاب منتهیالدرایه همچو ستارهای درخشان میدرخشد که میتوان گفت: جامعترین و کاملترین شرح کتاب کفایةالاصول از جمیع جهات همین کتاب است.
منتهىالدرایة فی توضیحالكفایه، به زبان عربى، توسط آیتالله سید محمدجعفر جزائرى شوشترىمروج، از اساتید بزرگ حوزه علمیه نجف اشرف و از علماى مشهور منطقه خوزستان، تألیف شده است.
ساختار کلی کتاب
این کتاب كتاب، در ده جلد تنظیم شده و مباحث آن از سه بخش تشكیل یافته است:
1. متن كفایه؛ 2. توضیح عبارات كفایه كه با شمارهگذارى مشخص شده است؛ 3. تعلیقه و نظریات مؤلف درباره مطالب كفایه.
ویژگیهای کتاب
1. مؤلف در این كتاب، به بررسى دیدگاههاى اصولى گوناگون پرداخته و بعد از آن، نظریات خود را نیز مطرح نموده است.
2. از دیگر ویژگىهاى این كتاب، اشاره بهنام علمایى است كه صاحب كفایه، نظریاتى را از آنها مطرح نموده؛ ولى اشارهاى به نام آنها ندارد.
3. مؤلف در این كتاب، گاهى به بررسى و مقایسه عبارات علماى علم اصول با عبارات آخوند خراسانى(ره) در كفایه مىپردازد و احیاناً عبارات كفایه را ترجیح مىدهد.
4. وى در این كتاب، گاهى نیز به بحثهاى لفظى پرداخته و مرجع ضمیر و صله و موصول و فاعل و مفعول را براى توضیح عبارات كفایه مشخص كرده است.
5. گاهى مباحثى جداگانه و مستقل را كه مناسبتى با مباحث كفایه دارد، آورده و مفصلاً به بحث درباره آنها مىپردازد؛ مانند خاتمهاى درباره حج كه در مبحث اجزاى امر اضطرارى آورده است.
6. وى به پیروى از مرحوم آخوند كه مباحث فلسفى را وارد مباحث اصولى كرده، به طرح مباحث فلسفى و استفاده از اصطلاحات آن پرداخته است.
7. وى داراى نسخ متعددى از كفایه بوده و گاهى به بررسى نسخههاى گوناگون كتاب مىپردازد؛ مانند نسخه حاشیه علامه جلیل، شیخ عبدالحسین رشتى، از شاگردان آخوند خراسانی. وى در برخى موارد نسخه ایشان را ترجیح مىدهد.
مروری مختصر بر محتوای برخی از مجلدات
جلد اول كتاب، مشتمل بر شرح و بررسى این مطالب است: تعریف موضوع علم؛ عوارض ذاتى و غریب؛ عینیت موضوع علم با موضوعات مسائل؛ مسائل علم؛ وجه تمایز علوم؛ موضوع علم اصول؛ بیان کیفیت دلالت لفظ بر معنا؛ وضع و اقسام آن؛ استعمال لفظ در معناى متناسب با موضوعله؛ اطلاق لفظ و اراده نوع یا صنف یا مثل یا شخص آن؛ الفاظ براى ذات معانى وضع شدهاند نه براى معانى به وصف مراد گوینده بودن؛ وضع مركبات؛ علائم حقیقت و مجاز؛ احوال پنجگانه لفظ؛ حقیقت شرعیه؛ صحیح و اعم؛ اشتراك لفظى؛ استعمال لفظ در بیش از یك معنا؛ مشتق؛ معانى ماده امر؛ حقیقت بودن لفظ امر در وجوب؛ معانى صیغه امر؛ حقیقت بودن صیغه امر در وجوب یا ندب یا...؛ ظهور و عدم ظهور جملههاى خبریهاى كه در مقام طلب بهكار مىروند، در وجوب؛ ظهور و عدم ظهور صیغه امر در وجوب؛ مقتضاى اطلاق صیغه امر؛ امر عقیب حظر؛ دلالت یا عدم دلالت صیغه امر بر مره و تكرار و فور و تراخى.
جلد دوم كتاب، مشتمل بر این مباحث است: اجزاء؛ مقدمه واجب و اقسام آن؛ تقسیمات واجب؛ پیروى وجوب مقدمه از وجوب ذىالمقدمه در اطلاق و تقیید بنا بر ملازمه؛ ثمره قائل شدن به مقدمه موصله؛ تأسیس اصل در مسأله ملازمه؛ مقتضى بودن یا مقتضى نبودن امر به شىء، نهى از ضد را؛ جواز یا عدم جواز امر كردن با علم به انتفاى شرط آن؛ تعلق اوامر و نواهى به طبایع نه به افراد؛ عدم دلالت دلیل ناسخ و منسوخ بر بقاى جواز در صورت نسخ وجوب؛ تعلق امر به یكى از دوشىء یا چندشىء؛ امكان یا عدم امكان تخییر بین اقل و اكثر؛ وجوب واجب كفایى؛ دخیل بودن و دخیل نبودن زمان در واجب از نظر شرعى؛ امر به چیزى با وساطت امر غیر؛ امر به چیزى پس از امر به آن و پیش از امتثال امر اول.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه