علی‌رغم اینکه گفته می‌شود، فرهنگ مطالعه در جامعه ما ضعیف و پایین است و گاهی درصدگیری می‌کنند و آمار می‌دهند؛ اما هنوز هم مسأله کتاب و مطالعه و فرهنگ مکتوب و آثار نوشتنی و خواندنی، اثرگذاری خاصّ خودش را دارد.
هم ذهن ما و هم ذهن آنان که با ایشان در ارتباطیم، حالت گیرندگی دارند؛ اما مهم آن است که گیرنده ذهن مخاطبان ما روی چه موجی و چه کانالی تنظیم شده و چه محتوایی از طریق گیرنده ذهنی آنان و فرستنده‌های فکری و فرهنگی ما، به آنان انتقال داده می‌شود.
نسبت به کتاب در عرصه فعالیت‌های فرهنگی، چند کار مهم پیش روی ماست و اگر نقصی در آنهاست، باید مرتفع ساخت.
1. تولید کتاب: هزاران ناشر با انگیزه‌ها و اهداف مختلف به نشر کتاب مشغولند. کتاب‌ها هم تا حدّی فروش می‌رود و خوانده می‌شود و بازار کتاب، گرمای خودش را دارد و این، برای ما مسئولیت ایجاد می‌کند.
2. شناساندن کتاب: در موضوع کتاب، شناختن و شناساندن نقش مهمی دارد. تا چه اندازه با آثار تولیدشده و موضوعات آنها، با ناشران و نویسندگان برای سطوح مختلف آشنایی داریم و تا چه حد در این زمینه به‌روز هستیم؟ گاهی مثلاً کتابی در یک کشور عربی تألیف و چاپ می‌شود و سال‌ها می‌گذرد که جامعه ما در جریان تولید و نشر آن قرار گیرد. این نشانه ضعف اطلاعات و اطلاع‌رسانی ماست. یا کتاب‌هایی که در کشور ما چاپ می‌شود، تا چه حد به اطلاع دیگران در جوامع مختلف می‌رسد؟ در مقوله شناختن و شناساندن ضعف داریم.
3. توزیع کتاب: تبلیغات در عرصه فرآورده‌های غذایی و صنعتی و لوازم خانگی و لباس و کفش، فراوان و گسترده و سریع است؛ اما در زمینه کتاب و توزیع و رساندن آن به دست مخاطب نیز، ضعف‌های بسیار داریم. جریان‌های انحرافی و ضد انقلاب و دگراندیش، فعال‌ترند و آثار خود را در کمترین زمان به دورافتاده‌ترین مناطق می‌رسانند و شبکه توزیعی فعالی دارند.
4. مطالعه کتاب: سرانه مطالعه در میان ما ضعیف است؛ به‌خصوص در شرایط روز و فضای مجازی و سیطره اینترنت، مطالعه تحت‌الشعاع قرار گرفته است. شیوه‌های ترویج فرهنگ کتابخوانی چیست؟ آنچه مطرح می‌شود تا چه حد جواب‌گو و مؤثر است؟ اولویت در کتاب‌های خواندنی و موضوع مطالعه هم، باید مورد توجه قرار گیرد.
حضرت امام علی(ع) فرمودند: «من اشتغل بغیر المهّم، فاته الأهّم» (غررالحکم)؛ هر کس به کار غیر مهم مشغول شود، کار مهمتر از او فوت می‌شود. این حدیث، ضرورت مدیریت زمان و عمر و امکانات را می‌رساند. از میان این همه آثار مکتوب، وقت را باید صرف چه چیزی کرد؟ اولویت‌بندی در تخصیص وقت برای مطالعه را فرموش نکنیم و اولویت‌های درجه یک و دو و سه را در کتابخوانی در نظر داشته باشیم.
اگر به یک سری مطالعات لازم و مفید و ضروری نمی‌رسیم، چون فرصت‌های زیادی را صرف خواندن و مرور غیرضروری‌ها می‌کنیم.
5. نظم و مداومت: در مقابل این سخن که نمی‌رسیم و فرصت نداریم، باید به چند نکته اشاره کرد. یکی ایجاد فرصت است؛ دیگری نظم در مطالعه؛ سوم تداوم و استمرار. اگر نظم و تداوم باشد، حتی کتاب‌های قطور و چند جلدی را به‌مرور می‌توان خواند و به پایان رساند؛ چه کتاب‌های تفسیری و تاریخی باشد، چه موضوعات اجتماعی و سیاسی، یا رمان‌ها و قصه‌ها و دیوان ها، یا کتاب‌های اخلاقی و عرفانی.
6. روش‌مندی: در مطالعه آشنایی با شیوه مطالعه و مهارت کتابخوانی، هنر تندخوانی نقش مهمی دارد. نکات سودمندی که در کتاب‌های روش مطالعه بیان شده، می‌تواند برای ما در این مسیر، راه میان‌بُر باشد و ما را زودتر و بهتر به مقصد و مقصود برساند. از نکات و شیوه‌ها و رهنمودهایی که ما را در خوب‌تر خواندن و بهتر بهره‌گرفتن کمک می‌کند، استفاده کنیم.