حجتالاسلام والمسلمین رضوی
راهبردهای تبلیغی آیتالله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری(ره)
مقالهای با عنوان «راهبردهای تبلیغی شیخ عبدالکریم حائری» که بنده با همکاری یکی از دوستان تدوین کردهام، در پنج بخش تنظیم شده است.
بخش اول: انگیزههای هجرت به ایران
در بخش نخست مقاله، به انگیزههای هجرت حاج شیخ از عتبات به ایران پرداختهایم. یکی از انگیزههای اصلی این هجرت، دغدغه ایشان نسبت به وضعیت تبلیغ دین بود. با اینکه حاج شیخ در نجف اشرف از جایگاه علمی و زمینه مرجعیت برخوردار بود و میتوانست، در همانجا بهعنوان مرجع عام مطرح باشد؛ اما حوزه کربلا را رها کرد و به قم آمد. ایشان در پاسخ به پرسش آقاجمال گلپایگانی(ره) درباره علت ترک نجف و عزیمت به ایران، تصریح میکند: «من مسئولیت دارم، دین دارد از دست میرود؛ باید به ایران بروم تا کاری بکنم.»
تأسیس حوزه علمیه قم توسط حاج شیخ، در همین راستا و با هدف احیای تبلیغ دین صورت گرفت.
بخش دوم: اقدامات تبلیغی و راهبردهای عملی
بخش دوم مقاله به اقدامات حاشیهای حاج شیخ در مسیر تبلیغ دین اختصاص دارد. در این بخش به ۱۰ محور عملی در حوزه تبلیغ اشاره کردهام که از جمله آنها راهکارهای تبلیغی حاج شیخ است:
۱) ترویج تبلیغ چهرهبهچهره: حاج شیخ بر لزوم ارتباط مستقیم با مردم تأکید داشت. میفرمود: گاهی زمینهای برای تبلیغ عمومی فراهم نیست؛ اما باید به میان مردم رفت؛ ولو با دو نفر یا سه نفر، در کوچه، نانوایی یا مدرسه. ایشان در مدرسه فیضیه مینشست و به سؤالات طلاب و مردم پاسخ میداد. در سفرها نیز همین شیوه را ادامه میداد.
تجربهای از رهبر معظم انقلاب درباره تبلیغ چهره بهچهره
حضرت آیتالله خامنهای (مدظله) پیش از انقلاب، در مشهد مقدس درس «کفایه» و «مکاسب» میگفتند و جلساتی برای تمرین منبر برگزار میکردند. بنده توفیق داشتم که در این جلسات شرکت کنم. ایشان در ایام محرم، بنده را برای تبلیغ به رفسنجان اعزام کردند. پیش از اعزام و پس از بازگشت، دو نکته فرمودند که برای همه ما درس است. ایشان تأکید کردند: «تبلیغ پای منبر، مهمتر از تبلیغ بالای منبر است.» توضیح دادند که ممکن است، در شهر بزرگی چون تهران ۵۰۰ نفر پای منبر باشند؛ ولی ارتباطی با مردم شکل نگیرد؛ اما در یک روستا با ۴۰ خانوار، فرصت تعامل، گفتوگو و الگوبودن رفتاری پیش میآید و اثر آن بیشتر است.
۲) آموزش مبلغان: شیخ عبدالکریم حائری(قد) تربیت و آموزش مبلغان را بهصورت جدی پیگیری میکرد. در مقاله به ۱۰ محور ذیل این موضوع اشاره شده است؛ از جمله: احیای سنت اجازه در تبلیغ، اعزام مبلغان به مناطق مختلف، آزمون و ارزیابی مبلغان، دعوت از سخنرانان ورزیده و... . امیدوارم تفصیل این مطالب را در خود مقاله مطالعه فرمایید.