تمسک به قرآن و عترت(ع)
نکته‌ای که خود و طلاب عزیز و مدرسین عالی‌مقام را به آن توصیه می‌نمایم، این است که در سیر دانشوری و دانشجویی، دو بال کتاب و سنت؛ قرآن مجید و احادیث شریفه را وسیله‌ پرواز و عروج به معارج علم و معرفت بدانند و الهام از کتاب خدا و هدایت‌های اهل‌بیت(ع) را در خودسازی و معرفت‌افزایی و تکمیل بصیرت دینی، مصدر همه‌ بینش‌ها و کمالات علمی و عملی بدانیم و این جمله بزرگ «شَرِّقَا وَ غَرِّبَا فَلا تَجِدَان عِلْماً صَحِیحاً إِلَّا شَیْئاً خَرَجَ مِنْ عِنْدِنَا أَهْلَ‌الْبَیْتِ»1 را همواره جلوی چشم خود داشته باشیم و در فرهنگ دین و عقیده، استقلال اسلامی و مذهبی را که اصل و اساس است، حفظ نماییم.

  دوری از دنیا‌طلبی
نکته‌ دوم که باید طلبه‌ این علوم و شاگرد این مکتب وحیانی به آن آراسته باشد، خودنگهداری در برابر دنیا، جلوه‌های مادی و شهوات حیوانی و مقامات و مناصب ظاهری است که هرچه یک عالم دینی به آن بیشتر مقیّد باشد، توفیقش، شجاعتش در امر به معروف و نهی از منکر و حفظ شئون دینی بیشتر خواهد شد.
طمع به این زخارف دنیا، انسان را ذلیل و از استقلال ساقط می‌نماید. علاقه به ریاست و برتری‌جویی هم، انسان را ضعیف و خودباخته می‌نماید؛ حتی به مقامات دینی نیز نظر استقلالی‌ داشتن، مذموم است. فرموده‌ای ‌از این تأکید بالاتر نیست که «مَلْعُونٌ‏ مَنْ‏ تَرَأَّسَ‏، مَلْعُونٌ مَنْ هَمَّ بِهَا، مَلْعُونٌ مَنْ حَدَّثَ بِهَا نَفْسَه‏»2

  اخلاص در تدریس و علم‌آموزی
سومین نکته اینکه در درس، تدریس، بحث و تحقیق، خلوص نیت و خدمت به بسط علم و دفع جهل از خود و دیگران را وجهه‌ همت قرار دهند و بدانند که بزرگترین خدمت به بندگان خدا و بالاترین سعی، در افزایش بینش و معرفت بندگان خدا به خدا و جهل‌زدایی می‌باشد.
حفظ یک آیه از قرآن و آشنایی به مضمون آن، یک جمله از مثل نهج‌البلاغه و منابع وسیع علمی و مواریث فکری و تربیتی - که بحمدالله در اختیار ماست- فضیلتی بس بزرگ می‌باشد که قیمت حقیقی اشخاص به مقدار بهر‌ه‌ای است که از این فضیلت دارد.
قرآن کریم و حدیث در رشته‌های مختلف کمالات انسانی در نهایت ایجاز، جامع‌ترین دستورات را در اختیار بشر قرار داده است. از شخص حضرت رسول اکرم(ص) علاوه بر قرآن کریم که کلام الهی است، هزاران کلمه علم و حکمت روایت شده است و بحمدالله در فرهنگ و علم و معرفت، غنی‌ترین و بهترین مکتب‌ها و تعلیمات را در اختیار داریم.

  فضیلت علم‌آموزی
نکته‌ چهارم، هرچه بخواهیم راجع به فضیلت علم بگوییم و به هر زبانی که بخواهیم بیان کنیم، کم است:
لَا فَضْلَ إِلَّا لِأَهْلِ الْعِلْمِ إِنَّهُمْ
عَلَى الْهُدَى لِمَنْ اسْتَهْدَى أَدِلَّاءُ
وَقِیمَةُ الْمَرْءِ مَا قَدْ کَانَ یُحْسِنُهُ
وَالْجَاهِلُونَ لِأَهْلِ الْعِلْمِ أَعْدَاءٌ
فَقُمْ بِعِلْمٍ وَلَا تَبْغِی لَهُ بَدَلًا
فَالنَّاسُ مَوْتَى وَأَهْلُ الْعِلْمِ أَحْیَاءٌ 3
خدا می‌داند که حیات واقعی، در علم‌آموزی است. قدر خودتان را بدانید که به سمت حیات و زنده ‌بودن در حرکت هستید.
مسائل و مقامات دنیوی نسبت به علم‌آموزی از قرآن مجید و روایات اهل‌البیت(ع) قابل قیاس نیست. خدا می‌داند حضرت بقیة‌الله الاعظم ارواح العالمین له الفداء چقدر دوست می‌دارند که شیعیانشان در این مسیر علم‌آموزی حرکت کرده و در ترویج دین و تعظیم شعائر موفق باشند. طلاب و فضلاء، اگر خوب درس بخوانند و انجام وظیفه کنند، از همان اول موفق هستند و به هدفشان دست پیدا کرده‌اند.

  وظایف علما در برابر فتنه‌ها
نکته پنجم، علما باید فتنه‌ها را خاموش کنند تا آنها نتوانند، جوانان ما را گمراه و مردم بی‌اطلاع را منحرف کنند. اینکه بنشینیم و بگوییم که چیزی نمی‌دانیم، این ادای وظیفه نیست و در این خصوص مسئولیم؛ به‌ویژه در این زمان همه موظفیم که مواظب جهات دینی و مذهبی مردم باشیم و آن را کنترل و حفظ کنیم.
همان‌طور که در روایت آمده است، علما چشم دین و اسلام هستند و باید اطراف را ببینند و بدانند چه می‌گذرد؛ قبلاً چه بوده و الآن چه شده است و نسبت به مطالب و مسائل حساس باشند و احساس مسئولیت کنند. اگر عالمی در خانه بنشیند و فقط به عبادت بپردازد، گروه‌های باطلی که پیش آمده‌‌اند، بیشتر می‌شوند و دیگر چیزی نمی‌ماند.

  تبلیغ دین با اخلاق نیکو
نکته‌ ششم، اهل علم در مقام هدایت مردم و دعوت آنها به خدا و عمل به احکام، باید از کمال حسن خلق، نرمی، خوش‌برخوردی و ادب استفاده نمایند که خداوند به پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: [فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ الله لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِک‏]4
یک روحانی باید همیشه با مردم بوده و ملجأ و پناهگاه آنان در مشکلات دینی، اجتماعی و فکری مردم باشد و همیشه و در همه حال، خودش به یاد حضرت بقیة‌الله الاعظم ارواح العالمین له الفدا بوده و مردم را نیز به آن امام عزیز و مهربان دعوت نماید.
..............................................

  پی‌نوشت‌ها
​​​​​​​1. کافی، ج1، ص399، حدیث 3؛
2. کافی، ج3، باب117، حدیث2508؛
3. دیوان منسوب به مولا امیرالمؤمنین(ع)؛
4. سوره آل‌عمران،‌آیه 159.