به گزارش خبرگزاری حوزه، حضرت آیت‌الله سبحانی در پیامی تصویری به مراسم رونمایی از کتاب «موسوعة‌الفقهیة المیسرة»، ضمن تحسین این کتاب فقهی گفتند: آیین اسلام بر دو اصل استوار است؛ یکی باورها شامل ایمان به خدا و روز رستاخیز و دیگر موضوعات عقیدتی می‌باشد و دیگری احکام و تکالیف که شیوه‌های زندگی فردی و اجتماعی را به انسان‌ها می‌آموزد.
ایشان افزودند: مرجع اصلی در تبیین معارف و احکام، کتاب خدا، سنت رسول خدا و احادیث جانشینان معصوم(ع) و خرد فطری است.
حضرت آیت‌الله سبحانی در تشریح اصل اول تصریح کردند: گروهی از علماء، مسائل عقیدتی را در هر قرنی با مقتضیات زمان مطرح کرده و از آن دفاع نموده‌اند و تا به امروز صدها کتاب کلامی به‌شیوه‌های گوناگون تألیف شده و سدی محکم در برابر شبهه‌انگیزان می‌باشد؛ رساله امام صادق(ع) به‌نام توحید مفضل و بیانات امام هشتم(ع) در نشست طوائف مختلف از مادی گرفته تا اهل کتاب و غیر آن‌ها و همچنین رساله امام ‌هادی(ع) در مورد جبر و تفویض، نشانه اهمیت دادن اهل‌بیت(ع) به اصل نخست بوده است.
ایشان در ادامه با اشاره به اینکه درباره احکام و تکالیف فردی و اجتماعی از قرون نخست تا به امروز، کتاب‌های فراوانی تألیف شده است، اظهار کردند: بخشی از آن کتب در اثر مرور زمان و آتش اختلافات، از بین رفته و قسمتی از آن‌ها باقی مانده است.
این مرجع تقلید خاطرنشان کردند: مرور زودگذر بر آثار باقی‌مانده از قرن سوم تا به امروز حاکی از آن است که علماء در هر زمان با توجه به شرایط زمان و مکان دست به تألیف و تصنیف زده‌اند؛ روزگاری به‌خاطر حفظ متون کلمات پیشوایان معصوم(ع)، کتاب‌های فقهی به‌شکل ذکر سند و متن بوده و اصول اربعمائة بر همین شیوه تألیف شده که قسمتی ناچیز از آن باقی مانده و پس از گذشت اندکی از زمان، شرایط ایجاب کرد که کتاب‌های فقهی به‌شکل حذف سند و حفظ متن نگارش یابد و کتاب‌های فقه‌الرضا(ع) و المقنع شیخ صدوق به‌همین شیوه نگارش یافته است؛ حتی این نوع نگارش تا اواخر قرن چهارم ادامه داشته و کتاب‌های المقنعه شیخ مفید و نهایه شیخ طوسی بر همین شیوه تألیف شده‌اند.
حضرت آیت‌الله سبحانی در ادامه، ضمن تأکید بر تحول عظیم در نگارش فقه بر اثر پیشرفت فرهنگ اسلامی و دگرگونی شرایط جامعه علمی، گفتند: در مورد کتاب التهذیب ابن‌جنید و کتاب المتمسک بحبل آل‌الرسول ابن ابی‌عقیل عمانی، در گشودن این مورد تأثیر بسزایی داشت. این شیوه از نگارش در طول زمان به‌تدریج رو به تکامل نهاده و مبسوط شیخ طوسی و سرائر ابن‌ادریس و شرایع محقق حلی و گستره‌های علامه حلی به‌نام‌های منتهی‌المطلب فی تحقیق‌المذهب یا تذکرة‌الفقهاء، نمونه‌های بارز از این نوع نگارش می‌باشد.
این مرجع تقلید استمرار این نوع نگارش را از قرن هفتم هجری به بعد شمرده و بیان کردند: آثار شهید اول، محقق ثانی و محقق اردبیلی تا برسد به کتاب ارزشمند جواهرالکلام، همگی از این نوع پیروی کرده‌ و آثار ارزشمندی از خود به یادگار نهاده‌اند؛ اصولاً یکی از دلایل خاتمیت شریعت اسلام، همین گستردگی احکام آن است که هرگز بشری نمی‌تواند این همه احکام را که مطابق عقل و فطرت است، برای جامعه به ارمغان آورد.
ایشان سپس به بررسی موسوعه فقهیه میسره از منظر نگارش فقه به‌شیوه دیگر پرداختند و تصریح کردند: آثار مانده از گذشتگان و فقیهان حاضر که بر اساس تنظیم مسائل، طبق کتاب‌ها و ابواب فقهی است، غالباً هر مسئله که مربوط به یکی از این ابواب می‌باشد، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است؛ ولی در عصر حاضر، نوع دیگر در نگارش فقه پدید آمده است؛ نگارش فقه بر طبق موضوعات و به‌صورت الفبایی که کاملاً شیوه نوظهوری است؛ ولی کار آسانی نیست؛ زیرا چه‌بسا جایگاه مسئله‌ای از نظر تنظیم الفبایی باید در آغاز کتاب قرار گیرد؛ ولی جایگاه آن در کتاب دیات است و این نوع کار، همت جمعی را می‌طلبد که در پرتو کوشش همگان کار سامان یابد.
این مرجع تقلید کتاب موسوعة‌الفقهیة المیسرة را نمونه بارز از این نوع نگارش دانستند و گفتند: اگر کسی از دور بر این اثر بنگرد، تصور می‌کند که جمعی از فقیهان دور هم گرد آمده‌اند و به چنین تألیفی دست یازیده‌اند؛ ولی واقع به‌گونه‌ای دیگر است؛ زیرا یک شخصیت علمی و فقیهی ارجمند یعنی حجت‌الاسلام والمسلمین آیت‌الله شیخ محمدعلی انصاری در پرتو همت بالا و عزم راسخ و تتبع گسترده این اثر را به‌تنهایی پدید آورده است و هرچند برخی از عزیزان در پاره‌ای از امور او را یاری کرده‌اند؛ ولی اثرآفرین خود ایشان است.
ایشان افزودند: از ویژگی‌های این اثر نگارش به‌صورت موجز و دلپذیر بودن است و تتبع در اقوال و ادله، مایه اطناب نگشته است؛ در تمام مباحث رأی مشهور را نادیده نگرفته و افکار نوظهور در میان حقوق‌دانان غربی و شرقی در او اثر نگذاشته است.
حضرت آیت‌الله سبحانی در پایان، ضمن تبریک به نگارنده کتاب «موسوعة‌الفقهیة المیسرة»، بیان کردند: ما این اثر ارزشمند را که یکی از افتخارات حوزه است، به مؤلف و کسانی که او را یاری کرده‌اند، تبریک می‌گوییم و توفیقات همگان را از خداوند متعال خواهانیم؛ اینجانب از این نقطه دور به همه حاضران در این همایش، عرض ادب گفته و توفیقات همگان را از خداوند خواستارم.

  «موسوعة الفهیة المیسرة» کتابی مغنی است
آیت‌الله اراکی رئیس هیئت امنای مجمع‌الفکر الاسلامی هم در این مراسم، گفت: یکی از برترین شخصیت‌هایی که از آغاز تأسیس مجمع‌الفکر الاسلامی در آن حضور داشته و افتخارآفرینی کرده‌اند، استاد انصاری بوده است؛ برای ایشان طول عمر و سلامتی روزافزون را از خداوند مسئلت داریم.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه افزود: موسوعه فقهیه میسره، اولین اثری است که جامع بین عمق، آسانی دسترسی به مطالب و شمول کامل نسبت به مسائل فقهی می‌باشد.
آیت‌الله اراکی با بیان اینکه این کتاب در عین اختصار، جامع بوده و غالباً مغنی است، موسوعه التاریخ‌الاسلامی را، یکی دیگر از آثار ارزشمند تولیدشده از سوی مجمع‌الفکر الاسلامی دانست و گفت: موسوعه مؤلف‌الامامیة سومین موسوعه بزرگ و ارزنده‌ای که تاکنون ۲۳ جلد آن از سوی این مجمع به تألیف و چاپ رسیده و ادامه آن نیز، در حال نگارش است.
رئیس هیئت امنای مجمع‌الفکر الاسلامی تصریح کرد: موسوعة السنت‌الشریفة، چهارمین موسوعه در دست تألیف از سوی این مجمع است که تطبیق فقه، با نیازهای روز، محور اصلی این کتاب ارزشمند می‌باشد.

  شناخت ماهیت ابواب و مسائل فقهی به تلاش علمی زیادی نیاز دارد
حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی‌حاجی نیز در این مراسم، به مقایسه «موسوعة‌الفقهیة المیسرة» با دیگر موسوعه‌های فقهی همچون موسوعه فقهیه کویتیه پرداخت و گفت: بسیاری از دانش‌نامه‌ها و موسوعه‌ها، متأسفانه بر اساس مدخل‌هایی همانند فرهنگ‌نامه‌ها نوشته شده‌اند؛ خوشبختانه چنین خلطی را در مدخل‌های موسوعه فقهیه میسره نمی‌بینیم؛ که این امر احاطه علمی می‌خواهد.
وی اضافه کرد: در موسوعه میسره، به هیئت کلمه اکتفا شده است و این، یکی از تفاوت‌های این کتاب با موسوعه کویتیه می‌باشد؛ همچنین ملحق اصولی در موسوعه میسره، به‌شکل جامع‌تر از موسوعه کویتیه آمده است.
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه اظهار کرد: در در ۵ جلد آغازین موسوعه فقهیه میسره، بسط و شرح خوبی رعایت شده است؛ که مطالب نه ممل هستند و نه فاقد بسط متوازن.
وی با تأکید بر اینکه از جلد ۵ به بعد موسوعه میسره، مداخل آن دارای بسط بیشتر شده‌اند، عنوان کرد: از اینجا به بعد مؤلف سعی داشته، نکات و ظرایف مدنظر علما و فقها را ذکر کند و از یادآوری آن‌ها به‌سادگی نگذرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین مقیمی‌حاجی نظام ارجاعات مداخل اصلی و فرعی و نظام ارجاعات درون مدخلی را، از ویژگی‌های مدنظر در امتیازدهی موسوعه‌ها برشمرد و خاطرنشان کرد: خوشبختانه در موسوعه فقهیه میسره، هردوی این نظام ارجاعات مورد استفاده قرار گرفته است.

   از اختصاصات موسوعه فقهیه میسره مشتمل بودن بر ملحقات اصولی است
استاد محمدعلی انصاری شوشتری، مؤلف «موسوعة‌الفقهیة المیسرة» نیز در این مراسم، گفت: در سال ۱۳۶۳ دست به قلم شدم و اصطلاحات را جمع‌آوری کردم؛ حدود 4 هزار اصطلاح فقهی را برای این کتاب جمع‌آوری نمودم؛ بحمدالله تاکنون موفق به تألیف و به چاپ رساندن ۱۶ جلد از موسوعه فقهیه میسره شده‌ام.

استاد انصاری شوشتری با تأکید بر اینکه از اختصاصات موسوعه فقهیه میسره، مشتمل بودن بر ملحقات اصولی است، اظهار کرد: اشتمال بر مسائل مستحدثه، یکی دیگر از اختصاصات این کتاب است؛ مثلاً موضوعاتی همچون تلقیح صناعی، از موضوعات مستحدثه‌ای است که در این کتاب آمده است.
وی با تأکید بر ذکر برخی مسائل اخلاق اسلامی در کتاب موسوعه فقهیه میسره، عنوان کرد: مطالب فقهی جدا از اصول اخلاق اسلامی نیستند؛ در این کتاب به مسائلی همچون اکرام مؤمن و یا حرمت اهانت به محترمات نیز، پرداخته شده است.
گفتنی است، در پایان این مراسم، از ۱۶ جلد «موسوعة‌الفقهیة المیسرة» به دست آیت‌الله اراکی و حجت‌الاسلام والمسلمین مقیمی‌حاجی و مؤلف این کتاب که حاصل بیش از ۳۰ سال تلاش علمی وی بوده است، رونمایی شد. همچنین تقدیر از تلاش‌های علمی استاد محمدعلی انصاری شوشتری مؤلف موسوعة‌الفقهیة المیسرة و تنی چند از دیگر پژوهشگران مجمع‌الفکر الاسلامی، بخش دیگر این مراسم بود.