به گزارش خبرگزاری حوزه، آیت‌الله سیداحمد خاتمی در این مراسم، اظهار کرد: خاندان مرحوم آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی، خاندان مبارزه با طاغوت بودند؛ پدر و برادر بزرگ ایشان، حاج‌آقا علی صافی، ضد طاغوت و ضد شاه بودند.
سخنگوی مجلس خبرگان رهبری تصریح کرد: آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی جدا دیدن حوزه از سیاست را جدا دیدن حوزه از حوزه می‌دانستند. حوزه پیوندخورده با سیاست به‌معنای صحیح آن یعنی تدبیر و مدیریت است.
وی بیان کرد: اگر بخواهم تعریفی از «سیاست» داشته باشم، باید بگویم، تدبیر است. یک بار سیاست، قیام جانانه‌ای مثل قیام امام حسین(ع) می‌شود و یک بار نرمش قهرمانانه، مثل اقدام امام حسن(ع) است. هر دو سیاس‌العباده هستند؛ چه امام حسین(ع) که قیام کرد و چه امام حسن(ع) که آن نرمش قهرمانانه را انجام دادند.
امام جمعه موقت تهران تأکید کرد: تعبیر از سیاست آن نیست که فرد درگیری و مبارزه داشته باشد؛ تفسیر درست، تدبیر است که باید نسبت به اقتضائات و شرایط، آن را هزینه کرد.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه گفت: شرایطی که برای امام خمینی(ره) فراهم بود، برای آیت‌الله حائری فراهم نبود؛ بعد از ماجرای مشروطیت، مردم دل‌زده و مأیوس شده بودند. در ماجرای ضرب و شتم آیت‌الله محمدعلی بافقی توسط رضاخان در مشهد، کمترین واکنشی از سوی مردم صورت نگرفت؛ اما در ماجرای مقاله توهین‌آمیز ارتجاع سرخ و سیاه، مردم به‌پا خاستند و انقلابی ایجاد شد.
عضو فقهای شورای نگهبان، در بخش دیگری از سخنان خود، به موضوع «سده حوزه، سده نفی سکولاریسم از آیت‌الله‌العظمی حائری(ره) تا آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی(ره) » پرداخت و افزود: حوزه علمیه قم از آغاز تاکنون ۶ دوره داشته است؛ دوره اول که دوره ۱۵ ساله مرحوم آیت‌الله حائری است که از ۱۳۰۱ آغاز می‌شود و تا ۱۳۱۵ ادامه دارد. دوره دوم که دوره فترت و رکود حوزه است که بین مرحوم آیت‌الله حائری و آیت‌الله‌العظمی بروجردی و [در زمان] علمای ثلاث (مرحوم آیت‌الله سید محمدتقی خوانساری، مرحوم آیت‌الله حجت و مرحوم آیت‌الله صدر) است. دوره سوم که دوره مرحوم آیت‌الله‌العظمی بروجردی و دوره شکوفایی حوزه است. دوره چهارم که دوره تبعید امام خمینی(قد) است که آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی(ره) در حفظ حوزه و مبارزه با طاغوت نقش اول را داشتند. دوره پنجم که دوره امام خمینی(قد) است که در این ده سال، بر حفظ و رشد و ارتقای حوزه علمیه قم اهتمام داشتند و دوره ششم که دوره رهبر انقلاب اسلامی است.
عضو هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری، نگاه مرحوم آیت‌الله حائری به سیاست را مورد توجه قرار داد و افزود: حوزه علمیه قم حافظ دین است و دین منهای سیاست، به‌تعبیر امام راحل، انکار بدیهیات است. امام امت(ره) به پنج دلیل معتقد بودند که دین پیوند با سیاست دارد؛ اول، ایشان انکار ضرورت تشکیل حکومت اسلامی را به‌معنای انکار جامعیت احکام و جاودانگی آنها می‌داند. دوم، ماهیت و چگونگی احکام اسلام در کتاب‌های امام خمینی(قد) تبیین شده است. سوم، احکام اسلامی تا قیامت جاری و تعطیل‌ناپذیر است. چهارم، ادله روایی است که مرحوم آیت‌الله‌العظمی صافی در منتخب‌الاثر آوردند و صدر روایت این است که «الإسلام والسلطان أخوان توأم، لایصلح واحد منهما إلا بصاحبه، فالإسلام أس والسلطان حارس و ما لا أس له منهدم و ما لاحارس له ضائع».  عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه گفت: تفسیر اینکه سیاست یعنی درگیری و مبارزه، تفسیر صحیحی نیست؛ بلکه سیاست به‌معنای تدبیر است و با این نگاه، کاری که مرحوم آیت‌الله حائری در اوج قدرت رضاخان انجام داد، کار بزرگی بود. این یک واقعیتی است که مرحوم آیت‌الله حائری با رضاخان برخورد داشت. در ماجرای حجاب، با قاطعیت وارد شد و فرمود: «قصه، قصه ناموس است و نمی‌شود آرام گرفت» و برای رضاخان پیام فرستاد و شاگردان خود را دستور ورود به این ماجرا داد. وزارت معارف رضاخان می‌خواست در امور فرهنگی حوزه دست بیندازد که ایشان محکم ایستاد و گفت: «یک قدم حق ندارید جلو بیایید. این حوزه متعلق به روحانیت است و ما حوزه را اداره خواهیم کرد».
امام جمعه تهران خاطرنشان کرد: رضاخان سفاک، دنبال این بود که قم را هم به توپ ببندد؛ همان‌طور که مسجد گوهرشاد را به توپ بست و صدها نفر را کشت. الآن هم گورهای دسته‌جمعی آن واقعه کشف می‌شود. مرحوم آیت‌الله عبدالکریم حائری در این شرایط قرار داشت. ایشان به‌صراحت گفته بودند که «اینها را می‌بینم؛ اما حوزه برای من مهم است».
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ادامه داد: اگر مرحوم آیت‌الله حائری پخته و سیاسی نبود، نمی‌توانست این‌گونه عمل کند. ایشان دین را عین سیاست می‌دانست؛ اما سیاست را فقط درگیری و مبارزه داغ نمی‌دانست.

  تأسیس و بازتأسیس حوزه علمیه قم، پاسخی به نیاز بزرگ معنوی، اجتماعی و سیاسی بود
آیت‌الله اعرافی هم در این مراسم، طی سخنانی با موضوع «سده حوزه، یکصدسال رشد و بالندگی»، اظهار کرد: عنوان سال‌گشت و بازتأسیس حوزه علمیه قم، به این خاطر است که تاریخ هزارساله قم، نادیده گرفته نشود.
عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی افزود: قم در همان سال‌های متصل به سال ۱۳۰۰ شمسی، پایگاه بزرگان و علمای حوزه بود؛ لذا هم باید تاریخ بیش از هزارساله را بدانیم و افتخار کنیم و هم بزرگان و علمایی را که متصل به سال ۱۳۰۰ شمسی بودند و مجاهدت بزرگی داشتند، بشناسیم.
مدیر حوزه‌های علمیه بیان کرد: بزرگانی چون شیخ محمدتقی بافقی و ملکی تبریزی و ساوجی ضرورت پایه‌ریزی یک پایگاه معنوی، سیاسی، اجتماعی و دینی تحت عنوان حوزه را احساس و فداکاری بزرگی کردند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ابراز کرد: حوزه قم نه‌تنها سیاسی بود؛ بلکه در ذات آن یک پیام بزرگ اجتماعی، سیاسی و بین‌المللی وجود داشت. قضایای مشروطه، درس‌هایی به روحانیت و حوزه‌های علمیه داد؛ از جمله اینکه با حوزه نجف دستمایه و سرمایه بزرگ داریم؛ اما اگر در ایران به‌عنوان محور تشیع بخواهیم، کارهای بزرگ را رقم بزنیم، نیاز به یک پایگاه محوری داریم.
آیت‌الله اعرافی گفت: پایه‌ریزی حوزه قم برای مقابله با اقدامات ضددین انجام شد و این هنر بزرگ آیت‌الله‌العظمی حائری بود؛ لذا بازتأسیس حوزه قم، پاسخی به نیاز بزرگ معنوی، اجتماعی و سیاسی بود.
عضو فقهای شورای نگهبان با بیان اینکه حوزه علمیه قم، از تجارب حوزه‌های دیگر علمی استفاده کرد، افزود: این حوزه حوزه بازی بود که رجال علمی را دعوت کرد و کرسی‌های درسی بزرگی شکل گرفت و قم در تاریک‌ترین عصر پادشاهی ایران، حوزه بزرگی را به وجود آورد.
مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه شکل‌گیری حوزه علمیه قم، اعجازی در عصر جدید بود که بعد از مشروطه و جنگ جهانی دوم شکل گرفت، عنوان کرد: یکی از نمادهای حوزه در بین سلسله مراجع، آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی بودند. ایشان شخصیتی ذوابعاد بودند. هر وقت خدمت ایشان می‌رسیدم، دنیایی از اطلاعات پیرامون مسائل بین‌المللی در اختیارم قرار می‌دادند.
امام جمعه موقت قم تأکید کرد: دبیرخانه سده حوزه علمیه قم، باید به روابط حوزه قم با دیگر حوزه‌های علمیه توجه کند و به جامعیت، تنوع و تکثر حوزه در شاخه‌های دانشی اهتمام داشته باشد.
عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه قم این ظرفیت را داشت که نهضت امام خمینی(ره) را تولید کرد و این دستاورد بزرگی است، بیان کرد: راه‌اندازی دبیرخانه سالگرد بازتأسیس یا احیای حوزه علمیه قم، یکی دیگر از اقدامات حوزه در راستای ارائه دستاوردهای آن در سده گذشته می‌باشد.
وی گفت: در این راستا پانزده گروه علمی شکل گرفته است که حرکت علمی گسترده‌ای محسوب می‌شود.
مدیر حوزه‌های علمیه با تأکید بر طراحی منظومه فکری و راهبردی حوزه علمیه در دوره جدید آن، عنوان کرد: به‌همت کارشناسان و اساتید علوم مختلف، برنامه‌های کلان و راهبردی برای افق پیش روی حوزه‌های علمیه طراحی شده است که سایر سازمان‌ها هم، جهت ارتباط‌گیری و همکاری با حوزه، می‌توانند آنها را مورد مطالعه قرار دهند.

  تولید مستند تاریخ یکصدسال باز تأسیس حوزه آغاز شد
حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم فرحانی در این همایش، اظهار کرد: خدا را شاکریم که امروز با حمایت همه بزرگان و علمای حوزه، شاهد آغاز رسمی فعالیت‌های دبیرخانه دائمی دستاوردهای حوزه علمیه قم هستیم.
مسئول دبیرخانه دائمی دستاوردهای حوزه و گرامی‌داشت یکصدمین سالگرد بازتأسیس حوزه علمیه قم، افزود: اولین برنامه رسمی این دبیرخانه، همایش علمی مرجع بیدار و بصیر، آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی به‌عنوان بزرگ پرچمدار حرکتی است که حاج شیخ عبدالکریم حائری در یک قرن پیش برافراشت و امروز توسط مراجع معظم تقلید و شاگردان آن مکتب ادامه دارد.
عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: این دبیرخانه فعالیت‌های خود را در خصوص برپایی بزرگداشت مرحوم مؤسس حوزه در ۵ کمیته آغاز کرده است. این مراسم در ۲۵ موضوع در سه محور: دانش حوزه، راهبردهای حوزه و فرهنگی -تبلیغی، برنامه‌های خود را عملیاتی کرده است که ان‌شاءالله علاوه بر هشت استان کشور شاهد پیش‌نشست‌هایی در عراق و لبنان نیز خواهیم بود.
وی گفت: برنامه‌های متنوعی در خراسان رضوی، اصفهان، تبریز، تهران، فارس، یزد، مرکزی، قم و لرستان به‌جهت حضور آیت‌الله‌العظمی بروجردی در آن، خواهیم داشت.
حجت‌الاسلام والمسلمین فرحانی، به اقدامات صورت‌گرفته اشاره کرد و گفت: تولید مستند تاریخ حوزه، تولید مستند مرحوم مؤسس باعنوان از دیروز تا فردا، جشنواره عکس و... از جمله برنامه‌های ویژه سال ۱۴۰۱ می‌باشد.

  مرحوم آیت‌الله صافی گلپایگانی بر ارتباط فرهنگی با جهان اسلام تأکید داشتند
به گزارش خبرگزاری شفقنا، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا مختاری مدیر مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه نیز در این همایش، با اشاره به دیگر بزرگانی که در مقاطع دیگر در بازتأسیس حوزه علمیه قم نقش داشتند،
افزود: بعد از ارتحال آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری که حوزه علمیه قم رو به ضعف می‌رفت، آیات ثلاث و بزرگان دیگر آن روز، از خود ایثار و فداکاری نشان دادند و با پیش‌قدمی آیات عظام صدر، حجت و خوانساری، آیت‌الله‌العظمی بروجردی(ره) را به قم دعوت کردند و همکاری بی‌نظیری با ایشان انجام دادند؛ به‌گونه‌ای که آیت‌الله صدر محل درس خود را واگذار کرد، بزرگ دیگری محل نماز خود را واگذار کرد، آیت‌الله خوانساری تواضع نشان دادند و از آیت‌الله‌العظمی بروجردی(ره) شهریه می‌گرفت و بر این گرفتن شهریه از ایشان افتخار می‌کرد.
وی ادامه داد: حتی مرحوم آیت‌الله مرتضی حائری و مرحوم آیت‌الله محقق داماد، همراه آیت‌الله‌العظمی بروجردی(ره) به سفر مشهد رفتند و این، در تثبیت موقعیت ایشان مؤثر بود.
مدیر مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه افزود: امام خمینی(قد) برای تقویت بنیه مالی آیت‌الله‌العظمی بروجردی(ره) نامه‌ای به حجت‌الاسلام والمسلمین فلسفی(ره) نوشتند و از او خواستند که برای تقویت حوزه علمیه قم، به آیت‌الله بروجردی کمک کنند. ایشان در این نامه مفصل، خطاب به حجت‌الاسلام والمسلمین فلسفی نوشتند: «منبر و سخنرانی کافی نیست. عده‌ای از تجار را دعوت کنید که به حوزه کمک کنند».
حجت‌الاسلام والمسلمین مختاری تأکید کرد: بزرگان در چند مقطع همراهی کردند و اگر این ایثار و فداکاری نبود، حوزه به اینجا نمی‌رسید؛ از جمله آیت‌الله ابوالقاسم کبیر قمی(ره) که بعد از آمدن آیت‌الله حائری(ره) به قم گفتند که «دیگر به من آیت‌الله نگویید. آیت‌الله یک نفر است» و حتی در درس حاج شیخ حاضر می‌شد که بعد از مدتی حاج شیخ گفت: دیگر نیایید و ایشان دیگر نیامد. همین‌طور آیت‌الله میرزامحمد ارباب(ره) حدود ۱۵ سال از آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری(ره) بزرگتر بود؛ ولی وقتی فهمید ایشان مقدم است، همراهی کرد و از ایشان حمایت کرد. حتی در جلسه‌ای که به‌اتفاق آیت‌الله کبیر قمی خدمت آیت‌الله حائری رفته بودند، وقتی از جلسه بیرون آمدند، گفتند: افق علمی ایشان از ما بالاتر است و خوب است که ایشان را در قم نگه داریم و لذا با اصرار آنها، آیت‌الله حاج شیخ(ره) ۱۵ سال در قم ماندند. اینها درس‌هایی است که می‌توانیم، از این بزرگان بگیریم و نقش آنها را فراموش نکنیم.
مدیر مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه از آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی، به‌عنوان فقیه بین‌المللی و فقیه تعایش و پیوند نام برد و گفت: ایشان تأکید داشتند که ما باید رابطه فرهنگی با کشورهای جهان اسلام داشته باشیم؛ زیرا در پرتو این رابطه فرهنگی، بسیاری از مشکلات حل می‌شود و بسیاری از شبهات و خطرات را می‌توانیم دفع کنیم.
وی در پایان یادآور شد: مرحوم آیت‌الله صافی گلپایگانی از هرکاری که سبب ترویج تشیع و تحکیم عقاید می‌شد، استقبال می‌کردند و در عین تصلب در دفاع از مکتب شیعه، اهل تقریب بین مذاهب نیز بودند.